Олимпиада ойындары

Олимпиада ойындары

300px

Ұйымдар

ХартияҮлгі:• ХОКҮлгі:• ҰОКҮлгі:• Рәміздер Спорт түрлеріҮлгі:•

Ойындар

Көне Олимпиада ойындары Жазғы Олимпиада ойындары Қысқы Олимпиада ойындары Паралимпиада ойындары Жасөспірімдер Олимпиада ойындары

Олимпиада ойындары немесе Олимпиада (Үлгі:Lang-el) төрт жылда бір рет өткізілетін ең ірі халықаралық кешенді спорттық жарыс.

Ежелгі Грекияда болған дәстүр, XIX ғасырдың соңында француздық қоғам қайраткері барон Пьер де Кубертенмен жаңартылды. Алғашқы кезде тек қана жазғы Олимпиада ойындары, төрт жылда бір рет өткізіліп отыратын, дүниежүзілік соғыстар болған жылдарды қоспағанда. 1924 жылы жазғы ойындарымен қатар қысқы Олимпиада ойындары да өткізіле бастады. Бірақ 1994 жылдан бастап жазғы және қысқы ойындар екі жылдық айырмашылықпен өтіп тұрады.

Олимпиада ойындарының ұраны — Citius, altius, fortius немесе "тезірек, жоғарырақ, күштірек".

Сурет:Baron Pierre de Coubertin.jpg

Барон Пьер де Кубертен.

Шығу тарихы

Сурет:StoneSeats.JPG

Ежелгі Олимпиядағы стадион

Олимпиада ойындары ежелгі адамзат баласының өткен тарихының дамуымен байланыстырады. Осы күнге дейін ойынның пайда болу мерзімі нақты айтылмаған. Олимпиада ойындарының пайда болу себебі нақты болмаса да, олимпиада ойындарының пайда болуы жайында эллиндерде бірнеше қызықты аңыздар бар. Алғашқы ойындар Зевс құдайының құрметіне б.з.д. 776 жылдан бастап төрт жылда бір рет Олимпия қаласында өткізілетін. Кейін б.з. 394 жылы Византия императоры Федосий І-нің бұйрығы бойынша тоқтатылды. Бұл ойындарда әскери дайындық, дене шынықтыру өнерін көрсету байқаулары, дәстүрге айналған ақындар мен шешендер айтысы, әр түрлі өнер көрмелері ұйымдастырылған. Олимпиада ойындары кезінде соғыстар тоқтатылып, қасиетті тыныштық орнайтын дәстүр қалыптасқан. Осы кезде бір айдан үш айға дейін бүкіл Эллада жерінде қару жұмсауға, тіпті ойынды тамашалаушыларға қару-жарақпен келуге тыйым салынған. Ол кезде олимпиада ойындары бес күн өткізілген, бағдарламасына жүгіру, күрес, ат жарысы, қоссайыс, бессайыс сияқты спорт түрлері кірген. Жеңімпаздарға зәйтүн ағашының жапырағынан өрілген алқа кигізіліп, құрмет көрсетілген.

Сурет:Athens 1896 report cover.jpg

Алғашқы олимпиада ойындарының қабырға қағазы.

Даму барысы

19 ғасырдың орта кезінде Грекияда олимпиада ойындарды қайта жандандыру мақсатында біраз әрекеттер жасалды. Сөйтіп, 1859, 1870, 1875 және 1889 жылдары Афинада грек спортшыларының қатысуымен секіру, жүгіру, диск, найза лақтыру, гимнастика сияқты спорт түрлерінен жарыстар өтті. Олимпиада ойындары бүкіл Грекияны біріктіретін, жалпы ұлттық оқиғаға айналды. Біраз уақыттан кейін гректерге олимпиада ойындардың бірыңғай күнтізбесін бекіту идеясы келді. Алғашында ойын өтуі бір күнге созылса, кейінірек ойынның ұзықтығы бір айға дейін жетті. Ойынды әр төрт жылда астық пен жүзім жинау арасында үнемі өткізіп тұру туралы шешім шығарды. Қоғам қайраткері - Пьер де Кубертеннің олимпиялық ойындар өткізу жөніндегі ұсынысын қабыл алған Францияның оқу ағарту министрі оған дене тәрбиесін дамыту жөніндегі халықаралық конгресс шақыруды табыстады. Содан 1894 жылы маусым айында 12 елдің қатысуымен конгресс өз жұмысын өткізді. Оған қатысушылар Пьер де Кубертэннің баяндамасын талқылап, 1896 жылы 1-олимпиялық ойындарын Афина қаласында өткізу жөнінде шешім қабылдады. Халықаралық олимпиада комитетінің тұңғыш басшысы болып грек Деметриус Викелас сайланды. Сонымен қазіргі заманғы алғашқы олимпиада ойындары 1896 жылы сәуір айының 6 – 15 аралығында Афинада өтіп, оған 13 елден 311 спортшы қатысты.

Олимпиада чемпиондары мен жүлдегерлері

Алғашқы үш орынға орналасқан спортшылар немесе командалар, медальдарға иеленеді. Жеңімпаздар алтын медальға (шынында күмістен жасалып, алтын жалатылған), екінші орынға орналасқандар күміс медальға, ал үшінші орындағылар қола медальға ие болады.

Бүл дәстүр, Лондонда өткен 1908 жылғы жазғы Олимпиада ойындарынан басталады. Афина қаласындағы алғашқы Олимпиада ойындарында тек қана бірінші және екінші орындарға ие болғандар ғана медальдармен марапатталатын, ал 1900 жылы Парижде және 1904 жылы Сент-Луисте медальдардың орнына кубоктар мен басқа сыйлықтар сыйлаған болатын.

Бұл Олимпиада ойындарының алтын медальдарына ең көп ие болған спортшылар тізімі.

Спортшы	Ел	Спорт түрі	Олимпиада	Алтын	Күміс	Қола	Барлығы
Майкл Фелпс	Үлгі:USA	Жүзу	2000-б.к.	14	0	2	16
Рей Юри	Үлгі:USA	Жеңіл атлетика	1900-1908	10	0	0	10
Лариса Латынина	Үлгі:USSR	Гимнастика	1956-1964	9	5	4	18
Пааво Нурми	Үлгі:FIN	Жеңіл атлетика	1920-1928	9	3	0	12
Парк Спитц	Үлгі:USA	Жүзу	1968-1972	9	1	1	11
Карл Льюис	Үлгі:USA	Жеңіл атлетика	1984-1996	9	1	0	10
Дэли Бьорн	Үлгі:NOR	Шаңғы жарысы	1992-1998	8	4	0	12
Савао Като	Үлгі:JPN	Гимнастика	1968-1976	8	3	1	12
Дженни Томпсон	Үлгі:USA	Жүзу	1992-2004	8	3	1	12
Мэтт Бионди	Үлгі:USA	Жүзу	1984-1992	8	2	1	11
Николай Андрианов	Үлгі:USSR	Гимнастика	1972-1980	7	5	3	15

Екі түрлі спорт түрінен чемпиондар болған спортшылар

Қысқы және жазғы

• Эдди Иган (1897/1967) Үлгі:USA - Бокс 1/0/0 және Бобслей 1/0/0
• Якоб Тулин Тамс (1898/1954) Үлгі:NOR - Шаңғы жарысы 1/0/0 және Желкенді спорт 0/1/0
• Криста Лудинг (1959) Үлгі:GDR - Мәнерлеп сырғанау 2/1/1 және Велоспорт 0/1/0
• Клара Хьюз (1972) Үлгі:CAN - Велоспорт 0/0/2 және Мәнерлеп сырғанау 1/1/2

Жазғы

• Отто Хершман (1877/1942) Үлгі:AUT - Жүзу 0/1/0 және Семсерлесу 0/1/0
• Пол Радмилович (1896/1968) Үлгі:GBR - Жүзу 1/0/0 және Су добы 3/0/0
• Джонни Вайсмюллер (1904/1984) Үлгі:USA - Жүзу 5/0/0 және Су добы 0/0/1
• Росвита Краузе (1949) Үлгі:GER - Жүзу 0/1/0 және Қол добы 1/1/0
• Тим Шоу (1957) Үлгі:USA - Су добы 0/1/0 және Жүзу 0/1/0
• Ребекка Ромеро (1980) Үлгі:GBR - Есу 0/1/0 және Велоспорт 1/0/0

Қысқы

• Зузи Эрдман (1968) Үлгі:GDR - Шана спорты 0/1/1 және Бобслей 0/0/1
• Герда Вайссенштайнер (1969) Үлгі:ITA - Шана спорты 1/0/0 және Бобслей 0/0/1

Олимпиада нышандары

Сурет:Musee olympique.jpg

Лозаннадағы Олимпиада мұражайы.

Олимпиада қозғалысы көптеген нышандарды қолданады, негізінде олардың барлығы барон Пьер де Кубертеннің мұраттары мен ойларынан жаратылған.

Осы нышандардың ішіндгіе ең танымалы, 1920 жылдан бастап әр бір ойында көтерілетін бес сақина суреттелген олимпиада туы шығар. Олимпиада туы, ақ түсті матаның үстінде, бес түрлі-түсті сақина суреттелген ақ түсті мата болып табылады. Әр бір сақина, бес түрлі құрлықты білдіреді: Еуропаны, Азияны, Африканы, Америка мен Океанияны. Барлық сақиналар бір-бірімен байланысқан және Олимпиада ойындары рухының жан-жақтылығын білдіреді.

Бес сақина үшін таңдалған түстер (солдан оңға қарай): көк, сары, қара, жасыл және қызыл. Осы ту таңдалған кезде ақ фонмен қатар, бұл түстер әр бір елдің туында бар еді, сондықтан да бұл сақиналар тек қана құрлықтарды емес, әлемдегі барлық елдерді білдіреді.

Олимпиада ойындарының ресми ұраны "Citius, Altius, Fortius", латын тілінен аударғанда "тезірек, жоғарырақ, күштірек" деген мағынаны білдіреді. Бұл ұран алғашқы рет 1924 жылы Парижде қолданылған болатын, бірақ Кубертеннің айтқан Ең бастысы – жеңіске жету емес, қатысу - деген бейресми ұранға айналған нақыл сөздің маңыздылығы кем емес.

Олимпиада оты, күн сәулелерінен Олимпия қаласында тұтандырылады. Бұл дәстүр алғаш рет 1936 жылғы Берлинде өткен Олимпиада ойындарында пайда болды. Олимпиада оты, эстафета арқылы ойындар өтетін орынға дейін әкелініп, ашылу салтанаты кезінде Олимпиада тостағанында от жандырылады және жабылу салтанатында өшіріледі.

Олимпиада ойындарындағы спорт түрлері

Ресми спорт түрлері

			XIX ғасыр		XX ғасыр																							XXI ғасыр
Спорт түрі			96	00	04	06	08	12	20	24	28	32	36	48	52	56	60	64	68	72	76	80	84	88	92	96	00	04	08	12	16
Жеңіл атлетика		21px	12	23	25	21	26	30	29	27	27	29	29	33	33	33	34	36	36	38	37	38	41	42	43	44	46	46	47	47	#
Есу		21px		5	5	6	4	4	5	7	7	7	7	7	7	7	7	7	7	7	14	14	14	14	14	14	14	14	14	14	#
Бадминтон		21px																		·				·	4	5	5	5	5	5	#
Баскетбол		21px			·	·							1	1	1	1	1	1	1	1	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	#
Бокс		21px			7		5		8	8	8	8	8	8	10	10	10	10	11	11	11	11	12	12	12	12	12	11	11	13	#
Б а й д а р к а - к а н о э	Байдаркада және каноэде есу	21px								·			9	9	9	9	7	7	7	7	11	11	12	12	12	12	12	12	12	12	#
	Слаломдық есу	21px																		4					4	4	4	4	4	4	#
В е л о с п о р т	БМХ	21px																											2	2	#
	Маунтинбайк	21px																								2	2	2	2	2	#
	Трек жарысы	21px	5	2	7	5	6		4	4	4	4	4	4	4	4	4	5	5	5	4	4	5	6	7	8	12	12	10	10	#
	Шоссе жарысы	21px	1			1		2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	3	3	3	4	4	4	4	4	#
Ат спорты		21px		3				5	7	5	6	5	6	6	6	6	5	6	6	6	6	6	6	6	6	6	6	6	6	#	#
Семсерлесу		21px	3	7	5	8	4	5	6	7	7	7	7	7	7	7	8	8	8	8	8	8	8	8	8	10	10	10	10	10	#
Футбол		21px		1	1	1	1	1	1	1	1		1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	2	2	2	2	2	#
Гольф		21px		2	2																										#
Г и м н а с т и к а	спорттық	21px	8	1	11	4	2	4	4	9	8	11	9	9	15	15	14	14	14	14	14	14	14	14	14	14	14	14	14	14	#
	көркем	21px																					1	1	1	2	2	2	2	2	#
	батут	21px																									2	2	2	2	#
Ауыр атлетика		21px	2		2	2			5	5	5	5	5	6	7	7	7	7	7	9	9	10	10	10	10	10	15	15	15	15	#
Қол добы		21px											1							1	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	#
Көгалдағы хоккей		21px					1		1		1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	2	2	2	2	2	2	2	2	2	#
Дзюдо		21px																4		6	6	8	8	7	14	14	14	14	14	14	#
Күрес		21px	1		8	4	10	5	10	13	13	14	14	16	16	16	16	16	16	20	20	20	20	20	20	20	16	18	18	18	#
Ж ү з у	Жүзу	21px	4	7	9	4	6	9	10	11	11	11	11	11	11	13	15	18	29	29	26	26	29	31	31	32	32	32	34	34	#
	Синхронды жүзу	21px																					2	2	2	1	2	2	2	2	#
	Суға секіру	21px			2	1	2	4	5	5	4	4	4	4	4	4	4	4	4	4	4	4	4	4	4	4	8	8	8	8	#
	Су добы	21px		1	1		1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	2	2	2	2	#
Қазіргі бессайыс		21px						1	1	1	1	1	1	1	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	1	2	2	2	2	#
Регби		21px		1			1		1	1																					#
Таэквондо		21px																						·	·		8	8	8	8	#
Теннис		21px	2	4	2	4	6	8	5	5									·				·	4	4	4	4	4	4	5	#
Үстел теннисі		21px																						4	4	4	4	4	4	4	#
Садақтан ату		21px		6	6		3		10											2	2	2	2	4	4	4	4	4	4	4	#
Нысана көздеу		21px	5	9		16	15	18	21	10		2	3	4	7	7	6	6	7	8	7	7	11	13	13	15	17	17	15	15	#
Триатлон		21px																									2	2	2	2	#
В о л е й б о л	Жағажай волейболы	21px																							·	2	2	2	2	2	#
	Волейбол	21px																2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	#
Желкенді спорт		21px		7			4	4	14	3	3	4	4	5	5	5	5	5	5	6	6	6	7	8	10	10	11	11	11	10	#
Барлық жарыстар			43	86	96	78	110	102	156	126	109	116	129	136	149	151	150	163	172	195	198	203	221	237	257	271	300	301	302	300	#

Олимпиада ойындарының өткізілу орындары

Сурет:Summer olympics all cities.PNG Жазғы Олимпиада ойындарын өткізген елдер. Ойындарды бір рет өткізген елдер жасыл түспен, ал екі немесе одан да көп рет қабылдаған елдер көк түспен көрсетілген.

Сурет:Winter olympics all cities.PNG Қысқы Олимпиада ойындарын өткізген елдер. Ойындарды бір рет өткізген елдер жасыл түспен, ал екі немесе одан да көп рет қабылдаған елдер көк түспен көрсетілген.

Кезекті Олимпиада ойындары өткізілетін қала, ойындарға 7 жыл қалғанда арнайы Халықаралық олимпиада комитетінің (ХОК) сессиясында анықталады. Қала, ресми мәлімдемесін тапсырған бірнеше қала-кандидаттарының ішінен таңдалады. Таңдау кандидат елдерінің өкілдері мен ХОК президенінен басқа барлық ХОК мүшелерімен тура құпиялы жолы арқылы өтеді.

Ереже бойынша, соңғы дауыс беру рәсіміне кандидаттар тізімі арасында бес қаладан артық болмауы тиіс, бұл тізім бір жыл бұрын ХОК мүшелерінің алдын ала дауыс беру нәтижесінде анықталады. Жеңімпаз кандидат дауыстардың жарытысынан артық жинау керек. Егер жеңімпаз алғашқы айналымда анықталмаса, онда екінші және кейінгі айналымдар өткізіледі. Әр бір айналымнан кейін ең аз даус жинаған бір кандидаттан күрестен шығып кетіп отырады. Сонда ғана, кандидат елдерінің өкілдері қайтадан дауыс бере алуға құқысына ие болады.

Ең көп Олимпиада ойындарын өткізген ел - АҚШ — 8 рет (4 рет — жазғы және 4 рет — қысқы). Франция 5 рет (2/3), Ұлыбритания 3 рет (3/0), Германия 3 рет (2/1), Жапония, Италия, Канада 3 рет (1/2). Австралия жазғы ойындарын бір рет өткізген, ал Австрия, Швейцария және Норвегия қысқы ойындарын. Швеция, Бельгия, Нидерланд, Финляндия, КСРО, Мексика, Оңтүстік Корея, Испания және Қытай бір рет жазғы ойындарын өткізген. Югославия (Босния және Герцеговина) бір рет қысқы ойындарын қабылдаған. Барлығы 21 ел. Жазғы ойындары 18 елде, ал қысқы 11 елде өткізілген.

Қалалар арасында Олимпиада ойындарын ең көп қабылдаған қала - Лондон — 3 рет. Лос-Анжелесте, Парижде, Афинада екі реттен жазғы ойындары өткізілген, Санкт-Морицте, Инсбрукте, Лейк-Плэсидте — қысқы. Олимпиада ойындарын өткізген 41 қала (жазғы 22, қысқы 19):

Астында 2020 жылға дейін жазғы және қысқы Олимпиада ойындарының тізімі көрсетілген.

50px
Жазғы Олимпиада ойындары						Қысқы Олимпиада ойындары
Логотипі	Жыл	Ойындар	Өткізілген орыны			Логотипі	Жыл	Ойындар	Өткізілген орыны
			Қала	Ел					Қала	Ел
35px	1896	I жазғы Олимпиада ойындары	Афина	45px Грекия
35px	1900	II жазғы Олимпиада ойындары	Париж	45px Франция
35px	1904	III жазғы Олимпиада ойындары	Сент-Луис	45px АҚШ
35px	1906	Жазғы Олимпиада ойындары 1906 (ресми түрде мойындалмаған)	Афина	45px Грекия
35px	1908	IV жазғы Олимпиада ойындары	Лондон	45px Ұлыбритания
35px	1912	V жазғы Олимпиада ойындары	Стокгольм	45px Швеция
I VI жазғы Олимпиада ойындары Бірінші дүниежүзілік соғыс болғандықтан өткізілген жоқ
-	1916	VI жазғы Олимпиада ойындары	Берлин	45px Германия
35px	1920	VII жазғы Олимпиада ойындары	Антверпен	35px Бельгия
						Қысқы Олимпиада ойындары өткізіле бастады
35px	1924	VIII жазғы Олимпиада ойындары	Париж	45px Франция		35px	1924	I қысқы Олимпиада ойындары	Шамони	45px Франция
35px	1928	IX жазғы Олимпиада ойындары	Амстердам	45px Нидерланд		35px	1928	II қысқы Олимпиада ойындары	Санкт-Мориц	35px Швейцария
35px	1932	X жазғы Олимпиада ойындары	Лос-Анджелес	45px АҚШ		35px	1932	III қысқы Олимпиада ойындары	Лейк-Плэсид	45px АҚШ
	1936	XI жазғы Олимпиада ойындары	Берлин	45px Германия		35px	1936	IV қысқы Олимпиада ойындары	Гармиш-Партенкирхен	45px Германия
I XII, XIII жазғы Олимпиада ойындары және V, VI қысқы Олимпиада ойындары Екінші дүниежүзілік соғыс болғандықтан өткізілген жоқ
35px	1940	XII жазғы Олимпиада ойындары	Токио	45px Жапония	-	1940	V қысқы Олимпиада ойындары	Саппоро	45px Жапония
-	1944	XIII жазғы Олимпиада ойындары	Лондон	45px Ұлыбритания	-	1944	VI қысқы Олимпиада ойындары	Кортина д'Ампеццо	45px Италия
35px	1948	XIV жазғы Олимпиада ойындары	Лондон	45px Ұлыбритания	35px	1948	V қысқы Олимпиада ойындары	Санкт-Мориц	40px Швейцария
35px	1952	XV жазғы Олимпиада ойындары	Хельсинки	45px Финляндия	35px	1952	VI қысқы Олимпиада ойындары	Осло	45px Норвегия
35px	1956	XVI жазғы Олимпиада ойындары	Мельбурн	45px Австралия	35px	1956	VII қысқы Олимпиада ойындары	Кортина д'Ампеццо	45px Италия
35px	1960	XVII жазғы Олимпиада ойындары	Рим	45px Италия	35px	1960	VIII қысқы Олимпиада ойындары	Скво-Велли	45px АҚШ
35px	1964	XVIII жазғы Олимпиада ойындары	Токио	45px Жапония	35px	1964	IX қысқы Олимпиада ойындары	Инсбрук	45px Австрия
35px	1968	XIX жазғы Олимпиада ойындары	Мехико	45px Мексика	35px	1968	X қысқы Олимпиада ойындары	Гренобль	45px Франция
35px	1972	XX жазғы Олимпиада ойындары	Мюнхен	45px Германия		1972	XI қысқы Олимпиада ойындары	Саппоро	45px Жапония
35px	1976	XXI жазғы Олимпиада ойындары	Монреаль	45px Канада	35px	1976	XII қысқы Олимпиада ойындары	Инсбрук	45px Австрия
35px	1980	XXII жазғы Олимпиада ойындары	Мәскеу	45px Кеңес Одағы	-	1980	XIII қысқы Олимпиада ойындары	Лейк-Плэсид	45px АҚШ
35px	1984	XXIII жазғы Олимпиада ойындары	Лос-Анджелес	45px АҚШ	35px	1984	XIV қысқы Олимпиада ойындары	Сараево	45px Югославия
35px	1988	XXIV жазғы Олимпиада ойындары	Сеул	45px Оңтүстік Корея	35px	1988	XV қысқы Олимпиада ойындары	Калгари	45px Канада
35px	1992	XXV жазғы Олимпиада ойындары	Барселона	45px Испания	35px	1992	XVI қысқы Олимпиада ойындары	Альбертвиль	45px Франция
1994 жылдан бастап қысқы және жазғы Олимпиада ойындары арасына екі жыл салып өтіп тұрады
35px	1996	XXVI жазғы Олимпиада ойындары	Атланта	45px АҚШ	35px	1994	XVII қысқы Олимпиада ойындары	Лиллехаммер	45px Норвегия
35px	2000	XXVII жазғы Олимпиада ойындары	Сидней	45px Австралия	35px	1998	XVIII қысқы Олимпиада ойындары	Нагано	45px Жапония
35px	2004	XXVIII жазғы Олимпиада ойындары	Афина	45px Грекия	35px	2002	XIX қысқы Олимпиада ойындары	Солт-Лейк-Сити	45px АҚШ
35px	2008	XXIX жазғы Олимпиада ойындары	Бейжің	45px Қытай	35px	2006	XX қысқы Олимпиада ойындары	Турин	45px Италия
35px	2012	XXX жазғы Олимпиада ойындары	Лондон	45px Ұлыбритания	35px	2010	XXI қысқы Олимпиада ойындары	Ванкувер	45px Канада
35px	2016	XXXI жазғы Олимпиада ойындары	Рио-де-Жанейро	45px Бразилия	30px	2014	XXII қысқы Олимпиада ойындары	Сочи	45px Ресей
35px	2020	XXXII жазғы Олимпиада ойындары	Токио	45px Жапония		35px	2018	XXIII қысқы Олимпиада ойындары	Пхенчхан	45px Оңтүстік Корея
	2024	XXXIII жазғы Олимпиада ойындары	белгісіз	белгісіз			2022	XXIV қысқы Олимпиада ойындары	Бейжің	45px Қытай

Тағы қараңыз

• Паралимпиада ойындары

Дереккөздер

<references/>

Сыртқы сілтемелер

• ХОК ресми сайтыҮлгі:Ref-en
• Олимпиада статистикасының сайтыҮлгі:Ref-en
• Олимпиада ойындарының мұражайыҮлгі:Ref-en
• Олимпиада ойындары туралы ресми репортаждарҮлгі:Ref-en
• Анықтама. Олимпиада ойындары жүлдегертері