Хажы-гирей

ХАЖЫ-ГИРЕЙ (т. ж. б. — 1466/1480) — Қырым хандығының негізін салушы, Гирейлер әулетінің ең алғашқы билеушісі. 1420 ж. Қазан хандығын билеген Гияссадин ханның ұлы. ХАЖЫ-ГИРЕЙ көп әскермен келіп, 1433 ж. Қырымда орналасқан генуялықтарды талқандады. Бірақ 1435 ж. Ұлығ-Мұхаммед хан әскерінен жеңіліс тауып, Қырымнан кетуге мәжбүр болды. Литваға қашып барып, ондағы жергілікті билеуші Сигизмунд Кейстутовичтің қамқорлығымен Литва қ-ның әміршісі атанды. 1443 ж. (кейбір деректерде 1449 ж.) Литваның ұлы князі Казимир ҚV пен өз жақтастарының қолдауымен Қырымды қайтадан жаулап алып, хан тағына отырды. Сыртқы саясат мәселелерінде Литвамен достық қатынаста болуды жақтады. 1454 ж. түріктермен одақтасып, генуялықтарға қарсы соғысты. Бұл жағдай Қырым хандығын Осман сұлтандығына тәуелді етті. ХАЖЫ-ГИРЕЙдің 1465 ж. Үлкен Ордаға жорық жасауы оныңМәскеуге шабуылын кейінге қалдыруға мәжбүр етті. Қшкі саясатқа ол тәуелсіз билеуші ретінде Қы-рымда өз атынан теңге соқтыруды қолға алды.

Сілтемелер:

«Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, IX том

{{#invoke:Message box|ambox}}{{#if:||{{#if:|[[Санат:Еш медиа файлы жоқ мақалалар/{{{1}}}]]|}}}} {{#invoke:Message box|ambox}}{{#if:||{{#if:||}}}}