Дала белдемі

Дала белдемі – құрлықтардың қоңыржай және субтропиктік белдеулерін қамтитын табиғи географиялық белдем. Климаты құрғақ континенттік. Жауын-шашын (орташа жылдық мөлшері 300 – 500 мм) мен ылғалдылығы әр жылда өзгеріп отырады. Жаз айлары барлық жерде дерлік ыстық (орташа ауа температурасы 20 – 25°С), қатты желдер жиі соғады және қуаңшылық болып тұрады. Қоңыржай белдеудегі дала белдемінің қыс айларындағы орташа жылдық температурасы 0°С-тан төмен (кейде –20°С-қа дейін төмендейді) және тұрақты қар жамылғысы болады. Субтропиктік белдеудегі дала белдемінің қысы жылы, қарсыз. Ауа температурасы 5°С-тан жоғары.<ref>Батыс Қазақстан облысы. Энциклопедия. — Алматы: «Арыс» баспасы, 2002 жыл. ISBN 9965-607-02-8</ref> Жер беті ағын суының мөлшері шамалы, құрғақ маусымдарда кеуіп қалады. Өсімдік жамылғысы қуаңшылық пен суыққа төзімді шөптесіндерден тұрады. Олар негізінен шымда өсетін астық тұқымдастары мен еркек шөп, атқонақ, арпабас, қау, бетеге, сасыр, селеу, боз бұталы өсімдіктерден тұрады. Жауын-шашын жеткіліксіз жерлерде жусан, сораң шөптер мен эфемерлер, өзен аңғарларында тоғайлы орман, саз жерлер мен көлдердің жағасында қияқ, қамыс, бидайық, ши секілді өсімдіктер өседі. Дала белдемінің топырағы құнарлы. Қоңыржай белдеуге қара топырақ, қызыл қоңыр және қоңыр топырақ, ал субтропиктік белдеуге қоңыр, сұр қоңыр топырақ тән. Таулардағы дала белдемі биіктік белдеулілікке тәуелді. Қоңыржай белдеудегі дала белдемінің басым көпшілігі жыртылған, субтропиктік белдеуі, негізінен, суғармалы егіншілік және жайылымдық мал шаруашылығына пайдаланылады. Дала белдемі Қазақстанда Каспий маңы ойпатынан Алтай тауларына дейін 2200 км-ге созылып жатыр, ені 40 – 140 км-ден (батысында) 600 км-ге дейін (Көкшетау қыратында) жетеді. Жалпы аумағы 77 млн. га, яғни республика жерінің 29%-ын қамтиды.<ref>“Қазақстан”: Ұлттық энцклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9</ref>

Дереккөздер

<references/>

{{#invoke:Message box|ambox}}{{#if:||{{#if:||}}}}

{{#invoke:Message box|ambox}}{{#if:||{{#if:|[[Санат:Еш медиа файлы жоқ мақалалар/{{{1}}}]]|}}}}

{{#ifeq:|Үлгі

| Бұл үлгі мақалаларды автоматты түрде Үлгі:C қосады. {{#ifeq:Дала белдемі|Документация||}}{{#if::Санат:Үлгілер:Аяқталмаған мақалалар|}} |{{#if:||{{#if::Санат:Үлгілер:Аяқталмаған мақалалар|}}}} }}