Шайтанкелмес
Қазақстан Энциклопедиясы жобасынан алынған мәлімет
Шайтанкелмес немесе көкшіл көкшегүл (Үлгі:Lang-la) - көп жылдық, көкшегүлдер тұқымдасы көкшегүл туысына жататын шөп тектес өсімдік.
Сипаты
- Тамыр сабағы қысқа, одан көптеген жіңішке тамырлар тарайды.
- Жапырақтары кезектесіп, жарыса орналасқан, қауырсын тәрізді, сопақша, ұштары сүйір келеді. Төменгі жағындағы жапырақтарының сағақтары ұзын, жоғарғы жағындағы жапырақтары отырмалы.
- Гүлдері көкшіл түсті, майда, жағымды иісі бар. Гүл тостағаншасының қалақшалары да, гүл жапырақшалары да бес-бестен болады.
- Жемісі - сопақша келген көп тұқымды қауашақ.
- Маусым-шілде айларында гүлдейді. Жемісі тамыз-қыркүйек айларында піседі.
- Өсетін ареалы: ормандардың шеттерін, шабындықтар, жолдардың жиегі, өзендердің жағалары, орман ішіндегі алаңқайлар.
Емдік қасиеті
Шайтанкелмес - халық медицинасында көп тараған дәрілік өсімдіктердің бірі. Дәрілік мақсат үшін өсімдіктің тамыр сабағын және тамырын тамыз-қыркүйек айларында қазып, жинап алады.
- Құрамында сапониндер, шайыр, органикалық қышқылдар, эфир майлары бар.
- Бұл өсімдікті жүйке жүйесін тыныштандыратын, қақырық түсіретін дәрі есебінде пайдаланады.
- Сонымен қатар қояншық ауруына қарсы және ұйқы қашқанда қолданылатын шипалық қасиеттері бар.
- Шайтанкелместі асқазанға және ұлтабарға жара түскенде емдеу үшін де пайдаланады.<ref>Қазақстанның дәрілік өсімдіктері. Іскендіров Әбіш. Алматы "Қазақстан" 1982, 188 бет.</ref>
Тағы қараңыз
Дереккөздер
<references/>
