Сағым күн

Қазақстан Энциклопедиясы жобасынан алынған мәлімет

Сурет:Fargo Sundogs 2 18 09.jpg
Сағым күн, Солтүстік Дакота штаты

Сағым күн(Sun dog<ref>The American Heritage Dictionary of the English Language http://education.yahoo.com/reference/dictionary/entry/mock%20sun</ref>)— қораланудың айырықша түрі, ерекше бір атмосфералық оптикалық құбылыс есептеледі. Кеңістікте қалқыған алты қырлы мұз кесектері ретті түрде күн сәулесін сындырып, шағылыстырғанда әуелгі күннің екі жағынан екі (не төрт) күн пайда болады.<ref name="atoptics-sunalt">Үлгі:Cite web</ref> Мысалы 2013 жылы Қытайдан 5 күн бір уақытта көрінген болатын.

Сурет:Sun dog at Stonehenge.jpg
Стоунхендж төбесіндегі шағын Сағым күн

Сағымкүн көбінесе 22° қоралануда пайда болады.<ref>The American Heritage Dictionary of the English Language, 2004</ref> Ол әлемнің кез келген түкпірінде, кез келген маусымда болуы мүмкін, бірақ ылғи да анық, көрнекі бола бермейді. Әсіресе күн батқан кезде көбірек көрінеді.

Сағым күн өте мұз кристалдары өте суық ауада, ауа ағысы біршама баяу өңірде көбірек пайда болады. Сағым күндер шынайы күнге салыстырғанда қызарыңқы болады.

Грек тілінде Parhelion (παρήλιον – parēlion) сөзінің мағынасы "күннің қасында" дегенді білдіреді.<ref>Үлгі:Cite web</ref> Ал ағылшын тіліндегі Sun dog сөзінің келіп шығуы әлі толық анық емес, көбінесе оны ежелгі Скандинавия ертегілерімен байланыстырады.<ref>Үлгі:Cite web</ref>

Сурет:Nuremberg chronicles - Sun Dogs (CCIIIv).jpg
Нюрнберг Хроникасындағы Сағым күн бейнесі

Ежелгі грек философы Аристотель өзінің «Метеорология — Ауа райы туралы» кітабында былай жазған: "Күн секілді екі жасанды күн күнмен бірге туып, бірге айналып, ақыры бірге батты" деп жазады. Ол тағы "Жасанды күндер" әрқашан бірдей биікте және бірдей қашықтықта болады, көбінесе күн шыққан және батқан кезде анық көрінеді, ал түсте тым аз көрінеді деп түсіндірді.

Ақын Араттың (Aratus, «Phaenomena» 880-891)жазуынша, Сағым күн оның ауа райын болжауының бір дерегі есептеледі, ол Сағым күнге қарай отырып жаңбыр мен желді, болуы мүмкін дауылды нөсерді болжай аламын деген.

Артемидор (Oneirocriticaлық, «Түс жору кітабы») өз кітабында жасанды күндер арасындағы Құдайлар туралы айтады.<ref>p.125 Artemidorus – The Interpretation Of Dreams Oneirocritica by Artemidorus Translation and Commentary by Robert J. White c.1975 1990 Oriingal Books, Inc. 2nd Edition Published in the U.S. ISBN 0-944558-03-8</ref>

Республикашыл шешен Цицерон Сағым күнді сенаттың екіжүзділігіне теңеу ретінде қолданады.<ref>Үлгі:Cite web</ref>

Сенека өзінің табиғат туралы кітабында да Сағым күнді тілге алады.<ref>Seneca, Ricerche sulla Natura, P. Parroni editor, Mondadori, 2010</ref>

1629 жылы жазда Римде көрінген Сағым күн Декарттың метафизиканы тастап, табиғат философиясын зерттеу еңбектерін жазуына түрткі болған екен.<ref>René Descartes - Metaphysical turn, Stanford Encyclopaedia of Philosophy</ref>

Дереккөздер

Үлгі:Дереккөздер