Көне түркілік тілі бетінің бастапқы мәтінін қарау

{{Тілдер
 |түсі                     = алтай
 |аты                      = Көне түркілік тілі
 |өз атауы                 =
 |айтылуы                  = 
 |елдер                    = [[Орталық Азия]]
 |аймақтар                 = [[Түркия]], [[Моңғолия]], [[Ресей]], [[Қытай]], [[Синьцзян]]
 |ресми тіл                = 
 |реттейтін мекеме         = 
 |сөйлеушілер саны         =
 |рейтинг                  =
 |күйі                     = 
 |жойылды                  =  13 ғ-дан жойылған
 |санаты                   = [[Еуразия тілдері]]
 |классификация            = 
[[Алтай тілдері]]
:[[Түркі тілдері]]
::[[Ұйғыр тілдері]]
 |жазу                     = [[көне түркілік жазуы]], [[брахми тілі]], [[ұйғыр тілі]]
 |ISO1                     = 
 |ISO2                     = 
 |ISO3                     = otk
}}
'''Көне түркілік тілі'''  немесе '''Орхон'''<ref>Wolfgang-Ekkehard Scharlipp ''Die frühen Türken in Zentralasien'', S. 68f. - diese Benennung geht zurück auf Talat Tekin und auf Vilhelm Thomsen, dem Entzifferer der [[Orchon-Runen|Orchon-Inschriften]]</ref> - 7-13 ғасырлар аралығында кең тараған түркі тілдердің бір түрі. Өлі шағатай тілімен жақын болған.

Атауы көне ''түркілік'' тілі болса да, бұл тіл ұйғыр тіліне немесе оңтүстік-шығыс тіліне эволюцияланған және де ұйғыр тілдері тобына жатады. Ал түрік тілі [[оғыз тілі|оғыз тілдері]] тобында.{{main|Түркі тілдері}}

== Тарихи деректері ==
Көне түркі тілінің тарихи деректері туралы айта отырып, олардың 3 топқа бөлінуі туралы айтып өту керек:
# 7-10 ғасырлардың Моңғолиядағы Орхон Жазбалары мен  Енисей өзенінің бойында табылған [[Орхон-Енисей жазбалары]]<ref>Scharlipp, Wolfgang (2005). Die alttürkische Literatur, p.11 ff. Verlag auf dem Ruffel, Engelschoff. ISBN 3-933847-14-1.</ref>.
# 9-13 ғасырлардың Синьцзянның [[Ұйғыр жазуы]]<ref>Scharlipp, Wolfgang (2005). Die alttürkische Literatur, p.51 ff. Verlag auf dem Ruffel, Engelschoff. ISBN 3-933847-14-1.</ref>
# 11 ғасырдың қарахан мемлекетінің қолданған жазбалары. Олар көбіне араб әліпбиін қолданған.

== Фонетикасы ==
Көне түркілік тілінде 9  дауысты дыбыс қолданған: ''a, e, ė, i, ï, o, ö, u, ü''.  Олар бірінші буында айтылып, қалған жерде 4 дауысты: ''a, e, ï, i''  қолданған.

Дауыссыз дыбыстар:
* лабиальды: ''p, v (β), m'';
* тіс дауыссыздар: ''t, d (δ), n'';
* жіңішке: ''č, y, ń'';
* веляр дауыссыздар: ''k (q, χ), g (γ), ŋ'';
* сүзілмелі: ''s, š, z'';
* созылыңқы дауыссыздар: ''r, l''.

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

{{Түркі тілдері}}

[[Санат:Түркі тілдері]]