Көне түркілік тілі

Үлгі:Тілдер Көне түркілік тілі немесе Орхон<ref>Wolfgang-Ekkehard Scharlipp Die frühen Türken in Zentralasien, S. 68f. - diese Benennung geht zurück auf Talat Tekin und auf Vilhelm Thomsen, dem Entzifferer der Orchon-Inschriften</ref> - 7-13 ғасырлар аралығында кең тараған түркі тілдердің бір түрі. Өлі шағатай тілімен жақын болған.

Атауы көне түркілік тілі болса да, бұл тіл ұйғыр тіліне немесе оңтүстік-шығыс тіліне эволюцияланған және де ұйғыр тілдері тобына жатады. Ал түрік тілі оғыз тілдері тобында.Үлгі:Main

Тарихи деректері

Көне түркі тілінің тарихи деректері туралы айта отырып, олардың 3 топқа бөлінуі туралы айтып өту керек:

1. 7-10 ғасырлардың Моңғолиядағы Орхон Жазбалары мен Енисей өзенінің бойында табылған Орхон-Енисей жазбалары<ref>Scharlipp, Wolfgang (2005). Die alttürkische Literatur, p.11 ff. Verlag auf dem Ruffel, Engelschoff. ISBN 3-933847-14-1.</ref>.
2. 9-13 ғасырлардың Синьцзянның Ұйғыр жазуы<ref>Scharlipp, Wolfgang (2005). Die alttürkische Literatur, p.51 ff. Verlag auf dem Ruffel, Engelschoff. ISBN 3-933847-14-1.</ref>
3. 11 ғасырдың қарахан мемлекетінің қолданған жазбалары. Олар көбіне араб әліпбиін қолданған.

Фонетикасы

Көне түркілік тілінде 9 дауысты дыбыс қолданған: a, e, ė, i, ï, o, ö, u, ü. Олар бірінші буында айтылып, қалған жерде 4 дауысты: a, e, ï, i қолданған.

Дауыссыз дыбыстар:

• лабиальды: p, v (β), m;
• тіс дауыссыздар: t, d (δ), n;
• жіңішке: č, y, ń;
• веляр дауыссыздар: k (q, χ), g (γ), ŋ;
• сүзілмелі: s, š, z;
• созылыңқы дауыссыздар: r, l.