Көмірдің қаттылығы бетінің бастапқы мәтінін қарау

'''Көмірдің қаттылығы''' – қирау деформациясына қарсыласу қабілеті. Көмірдің қаттылығы:
*1) бөгде қатты денелермен (болат ине, алмас, басқа материалдар) сызған кезде қарсыласуы; 
*2) жылтырлау орекеттеріне қарсылық (абразиялық қаттылық); 
*3) шариктің немесе алмастың енуіне қарсылық (Виккерс әдісі) және т.б. [[көмір]] микроқұрамбөліктерінің: липоидтер (12-25 кг/мм2), гельденген (10-100 кг/мм2), фюзенденген (50-150 кг/мм2) құрамбөліктердің қаттылығы. Көмірдің қаттылығы олардың көмірлену дәрежесіне байланысты, витринит үшін: қоңыр көмірлерде (10-20 кг/мм2), ҰЖ және Г маркаларда (37-45 кг/мм2), ал Қ, К және ЖБ сатыларыңда төмеңдеп барып (33-30 кг/мм2), жұтаң [[көмір]] (47 кг/мм2) мен [[антрацит]]те (100 кг/мм2) қайта көтеріледі.

==Көмірдің меншікті салмағы== 
Көмірдің қатты бөлшектер (қатты фаза) массасының оның көлеміне қатынасы. Көмірдің меншікті салмағы табиғи күлді және органикалық массасының (күлсіз заттың) меншікті салмағына жіктеледі. Оны пикнометриялық тәсілмен анықтайды. Көмірдің меншікті салмағы қоңыр [[көмір]] қатарында 1,4-1,5 г/см3, ал антрацитгерде 1,6-1,8 г/см3-ге дейін артып, қоңды көмір алқабында 1,25-1,27 г/см3-ден ең аз мәнге дейін төмендейді.

==Көмірдің морттығы==
Тұтқырлыққа кері ұғым. Ең морт көмірдің құрамында минимал мөлшерде минералдық қоспалар бар гелитолиттер. Қоңды және коксті [[көмір]]лердің жылтыр түр өзгешеліктері көбінесе морт келеді.

==Көмірдің петрографиялық (петрогенегикалық) типі==
Көмірлерді белгілейтін жіктемелік санат; белгілі бір макро- және микроқұрылымдармен, микроқұрамбөліктік құраммен, метаморфизмнің әр түрлі сатыда өзгеретін физикалық және химиялық қасиеттерімен сипатталады. Көмірдің петрографиялық типінің бірнешеуі көмір класын жасап, [[көмір]] жаралудың белгілі бір жағдайын білдіреді.<ref>Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Геология—
Алматы: "Мектеп" баспасы", 2003.ӀSВN 5-7667-8188-1 ӀSВN 9965-16-512-2</ref>
==Дереккөздер==
<references/>

{{wikify}}

{{Суретсіз мақала}}

[[Санат:Геология]]


{{Geology-stub}}