Ырық бітік
Қазақ Энциклопедиясы жобасынан алынған мәлімет
13:09, 2013 ж. тамыздың 12 кезіндегі Arystanbek (Талқылауы) істеген түзету
Сурет:Or8212-161-12.jpg
«Ырық бітік» қолжазбасының 12-беті
Ырық бітік («Книга гаданий»,«The Book of Omens», Ïrq bitig) — шамамен IX ғ түрік бітікпен жазылған кітап. Ұйғыр қағандығы кезінде жазылған деп есептеледі. Өлшемі 13,75 х 8,75 см. Кітаптың басы мен аяғында қытайша Будда дініне арналған өлең жазылған. Қалған 58 бетте түркі бітік қағаз бетіне сиямен жазылған.
Табылуы
1907 ж А. Стейн Могао Үңгіріндегі мешіт қызметкерінен басқа қолжазбалармен бірге сатып алған. Қолжазба қазіргі Қытайдағы Ганьсу ауданының Дунхуан деген жерінен табылған. Қазір Британ музейінде (Лондон) сақтаулы. Коды: Or. 8212/161.
Ғылыми зерттеулері
Алғаш ғылыми зерттеуін В.Томсен жасады. 1951 ж. орыс түркологы С.Малов транскрипциясы мен орыс тіліне аудармасын жасады.
Әдебиеттер
- Thomsen V. Dr. M. A. Stein`s Manuscripts in Turkish «Runic» Script from Miran and Tun-huang. Published and Translated by… JRAS, Қаңтардың, 1912, 181—227
- Малов С. Е. Памятники древнетюрской письменности. Тексты и исследования. М.-Л., 1951, с. 80 — 92
- Каменные письмена. Древнетюркская поэзия VI—XII веков / Сост., пер., лит. обр. А. В. Преловского. — М.: Новый ключ, 2005. ISBN 5-7082-0147-9
- Кляшторный С. Г. Манихейский мотив в древнетюркской «Книге предзнаменований» // Тюркологический сборник 2005. Тюркские народы России и Великой степи. М.: Издательская фирма «Восточная литература» РАН, 2006.
- Книга уйгурских шаманов «Ырк Битиг»
