Жазғы Олимпиада ойындары 1896 бетінің бастапқы мәтінін қарау

{{Олимпиада ойындары
 |Атауы         = I жазғы Олимпиада ойындары 1896
 |Эмблемасы     = Poster I olimpiade.jpg
 |Ені           = 200px
 |Эмблема аты   = <small>I жазғы Олимпиада ойындарының плакаты.</small>
 |Қала          = [[Афина]], [[Грекия]]
 |Ұраны         = 
 |Елдер         = 14
 |Атлеттер      = 241 (ерлер - 241 , әйелдер - 0)
 |Медалдар            = 9 спорт түрінен 43 комплект
 |Ашылуы        = [[27 сәуір]] [[1896]]
 |Ашқан         = [[Георг I (Грекия королі)|Георг I]]
 |Жабылуы       = [[15 сәуір]] [[1896]]
 |Олимпиада оты      = ''жоқ'', [[Жазғы Олимпиадалық Ойындар 1936|1936 жылдың ойындарында]] енгізілді
 |Стадион       = [[Панатинаикос (стадион)|Панатинаикос]]
}}
'''[[Жазғы Олимпиада ойындары]] 1896''' ({{lang-en|1896 Summer Olympics}}, {{lang-fr|Jeux Olympiques d'été de 1896}}, {{lang-el|Θερινοί Ολυμπιακοί Αγώνες 1896}}; ресми атауы — '''I Олимпиаданың ойындары'''<ref name="МОК">{{cite web
 | url         = http://www.olympic.org/uk/games/past/index_uk.asp?OLGT=1&OLGY=1896
 | title       = Athens 1896
 | accessdate  = 12 қараша 2007
 | lang        = en
 | description = Ойындар ХОК сайтында
 | archiveurl  = http://www.webcitation.org/67nBbOz6r
 | archivedate = 2012-05-20
}}</ref>; өткізілу кезінде '''I Халықаралық Олимпиада ойындары''' деп аталған<ref name="Маллон 64">[http://www.aafla.org/6oic/OfficialReports/Mallon/1896.pdf Билл Маллон и Тур Видланд. «The 1896 Olympic Games: results for all competitors in all events, with commentary». 1998. Стр. 64]</ref>) — қазіргі заманғы алғашқы [[жазғы Олимпиада ойындары]]. [[Афина]] ([[Грекия]]) қаласында [[1896 жыл]]дың [[6 сәуір|6]] - [[15 сәуір]] күндері аралығында өткізілді. Жарысқа 14 елден келген 241 спортшы қатысқан, әйелдерге жарысқа қатысуға рұқсат етілмеді.<ref name="МОК" />

Бұл Ойындардың қазіргі ойындардан көптеген айырмашылықтары бар — [[Олимпиада рәміздері|Олимпиада оты]] және алтын медальдарды тапсыру рәсімі сияқты дәстүрлер болған жоқ.<ref name="МОК" />.

== Тарихы ==
ХІХ орта тұсында [[Грекия]]да Олимпиада ойындарын қайта жандандыру мақсатында біраз әрекеттер жасалды. Сөйтіп, 1859, 1870, 1875 және 1889 жылдары Афинада грек спортшыларының қатысуымен секіру, жүгіру, диск, найза лақтыру, гимнастика сияқты спорт түрлерінен жарыстар өтті. Олимпиада ойындары бүкіл Грекияны біріктіретін, жалпы ұлттық оқиғаға айналды. 1890 жылы Олимпиадалық қозғалыстың белсенді қайраткері [[Пьер де Кубертен]] 1500 жыл үзіліп қалған доданың замануи үлгіде ұйымдастырылуына үлкен септігін тигізеді. Нәтижесінде 1894 жылы [[Халықаралық Олимпиада Комитеті]] құрылады. Ал араға екі жыл сала бірінші Олимпиада ойындары Грекияның Афины қаласында өтеді.

== Ұйымдастырылуы ==
Тұңғыш рет ұйымдастырылған Олимпиада ойындары 6-15 сәуір аралығында өткен. Ашылу салтанатын ағылшындар ұйымдастырған. Ал додаға 13 мемлекеттен (Австро-Венгрия бөлек команда ретінде, Болгария, Ұлыбритания, Германия, Грекия, Дания, Италия, АҚШ, Франция, Чили, Швейцария, Швеция) 241 спортшы қатысқан. Барлығы 9 спорт түрі (грек-рим күресі, велоспорт, гимнастика, жеңіл атлетика, суда жүзу, нысана көздеу, теннис, ауыр атлетика, семсерлесу) бойынша жеңімпаздарды анықтаған. Ал жарыстағы ең ерекше спорт түрі ретінде марафон бағаланған. Бірінші болып келген грек елінің желаяғы [[Спиридион Луис]]қа патшаның өзі Грекиядағы ең жоғарғы атақты сыйлаған.

Алғаш рет өткен Олимпиада ойындарында бейресми командалық есеп бойынша гректер алдына жан салмаған. Олар барлығы 46 медаль иеленген. Екінші орынға 11 медальмен АҚШ құрамасы орналасқан. Бір қызығы, Афины қаласындағы алғашқы Олимпиада ойындарында тек қана бірінші және екінші орындарға ие болғандар ғана медальдармен марапатталған, ал 1900 жылы Парижде және 1904 жылы Сент-Луисте медальдардың орнына кубоктар мен басқа сыйлықтар сыйланған. Ал дәл қазіргідей алтын, күміс және қола медаль сыйлау – 1908 жылы Лондонда өткен Олимпиада ойындарынан бастау алады.

Тұңғыш рет ұйымдастырылған Олимпиада ойындарынан кейін бұл доданы төрт жылда бір рет өткізіп тұру туралы шешім қабылданады. Төрткүл дүние көз тігер дода соғыс жылдары кезінде ғана аздап тоқтап қалғанымен, кейіннен өз жалғасын тауып кетті.

== Ойындар күнтізбесі<ref>[http://www.la84foundation.org/6oic/OfficialReports/1896/1896part2.pdf Официальный отчёт об Играх, часть 2, стр. 56—118]</ref> ==

{| class="wikitable" style="margin:0.5em auto; font-size:90%;"
|-
|bgcolor=#00cc33| ● ||Ашылу салтанаты|| bgcolor=#3399ff| ● ||Жарыстар квалификациясы || bgcolor=#ffcc00| ● ||Жарыстар финалы||bgcolor=#ee3333| ● ||Жабылу салтанаты
|-
|}
{| class="wikitable" style="margin:0.5em auto; font-size:90%; line-height:1.25em;"
|-
! Сәуірдің !!width=60|6!!width=60|7!!width=60|8!!width=60|9!!width=60|10!!width=60|11!!width=60|12!!width=60|13!!width=60|14
!width=60|15!!width=60|Медальдар
|-
| Ресми салтанаттар || bgcolor=#00cc33 align=center|●|| || || || || || || || ||bgcolor=#ee3333 align=center|●||
|- align="center"
| align="left" | [[Күрес]]
<!-- 06 -->|
<!-- 07 -->|
<!-- 08 -->|
<!-- 09 -->|
<!-- 10 -->| bgcolor=#3399ff | 1
<!-- 11 -->| bgcolor=#ffcc00 | 1
<!-- 12 -->|
<!-- 13 -->|
<!-- 14 -->|
<!-- 15 -->|
<!-- T -->| 1
|- align="center"
| align="left" | [[Велоспорт]]
<!-- 06 -->|
<!-- 07 -->|
<!-- 08 -->| bgcolor=#ffcc00 | 1
<!-- 09 -->|
<!-- 10 -->|
<!-- 11 -->| bgcolor=#ffcc00 | 3
<!-- 12 -->| bgcolor=#ffcc00 | 1
<!-- 13 -->| bgcolor=#ffcc00 | 1
<!-- 14 -->|
<!-- 15 -->|
<!-- T -->| 6
|- align="center"
| align="left" | [[Жеңіл атлетика]]
<!-- 06 -->| bgcolor=#ffcc00 | 5
<!-- 07 -->| bgcolor=#ffcc00 | 5
<!-- 08 -->|
<!-- 09 -->| bgcolor=#ffcc00 | 1
<!-- 10 -->| bgcolor=#ffcc00 | 5
<!-- 11 -->|
<!-- 12 -->|
<!-- 13 -->|
<!-- 14 -->|
<!-- 15 -->|
<!-- T -->| 16
|- align="center"
| align="left" | [[Жүзу]]
<!-- 06 -->|
<!-- 07 -->|
<!-- 08 -->|
<!-- 09 -->|
<!-- 10 -->|
<!-- 11 -->| bgcolor=#ffcc00 | 4
<!-- 12 -->|
<!-- 13 -->|
<!-- 14 -->|
<!-- 15 -->|
<!-- T -->| 4
|- align="center"
| align="left" | [[Спорттық гимнастика]]
<!-- 06 -->|
<!-- 07 -->|
<!-- 08 -->|
<!-- 09 -->| bgcolor="#ffcc00" | 6
<!-- 10 -->| bgcolor="#ffcc00" | 2
<!-- 11 -->|
<!-- 12 -->|
<!-- 13 -->|
<!-- 14 -->|
<!-- 15 -->|
<!-- T -->| 8
|- align="center"
| align="left" | [[Нысана көздеу]]
<!-- 06 -->|
<!-- 07 -->|
<!-- 08 -->| bgcolor=#3399ff | 1
<!-- 09 -->| bgcolor=#ffcc00 | 1
<!-- 10 -->| bgcolor=#ffcc00 | 1
<!-- 11 -->| bgcolor=#ffcc00 | 3
<!-- 12 -->| bgcolor=#ffcc00 | 1
<!-- 13 -->|
<!-- 14 -->|
<!-- 15 -->|
<!-- T -->| 6
|- align="center"
| align="left" | [[Теннис]]
<!-- 06 -->|
<!-- 07 -->|
<!-- 08 -->| bgcolor=#3399ff | 1
<!-- 09 -->| bgcolor=#3399ff | 1
<!-- 10 -->|
<!-- 11 -->| bgcolor=#ffcc00 | 2
<!-- 12 -->|
<!-- 13 -->|
<!-- 14 -->|
<!-- 15 -->|
<!-- T -->| 2
|- align="center"
| align="left" | [[Ауыр атлетика]]
<!-- 06 -->|
<!-- 07 -->| bgcolor=#ffcc00 | 2
<!-- 08 -->|
<!-- 09 -->|
<!-- 10 -->|
<!-- 11 -->|
<!-- 12 -->|
<!-- 13 -->|
<!-- 14 -->|
<!-- 15 -->|
<!-- T -->| 2
|- align="center"
| align="left" | [[Семсерлесу]]
<!-- 06 -->|
<!-- 07 -->| bgcolor=#ffcc00 | 2
<!-- 08 -->|
<!-- 09 -->| bgcolor=#ffcc00 | 1
<!-- 10 -->|
<!-- 11 -->|
<!-- 12 -->|
<!-- 13 -->|
<!-- 14 -->|
<!-- 15 -->|
<!-- T -->| 3
|- align="center"
| align="left" | '''Медальдар'''
<!-- 06 -->| bgcolor=#ffcc00 |5
<!-- 07 -->| bgcolor=#ffcc00 |9
<!-- 08 -->| bgcolor=#ffcc00 |1
<!-- 09 -->| bgcolor=#ffcc00 |9
<!-- 10 -->| bgcolor=#ffcc00 |8
<!-- 11 -->| bgcolor=#ffcc00 |13
<!-- 12 -->| bgcolor=#ffcc00 |2
<!-- 13 -->| bgcolor=#ffcc00 |1
<!-- 14 -->|
<!-- 15 -->|
<!-- T -->|'''48'''
|-
! Сәуірдің !! 6 !! 7!! 8!! 9!!10!!11!!12!!13!!14
!15
|}

== Қатысушы мемлекеттер ==
[[Сурет:1896 Olympic games countries.PNG|thumb|center|500px|Алғашқы Олимпиада ойындарына қатысқан мемлекеттер. Сары нүктемен Афины қаласы көрсетілген.]]

*[[File:US flag 45 stars.svg|20px]] [[АҚШ]]
*{{flagicon|GBR}} [[Аустралия]] - Аустралия [[Британ империясы]]ның бір бөлігі болғанына қарамастан, Аустралияның жалғыз өкілі [[Тедди Флэк]]тің нәтижесі жеке есептелінді.
*[[File:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|20px]] [[Аустрия]] - ойындардың өткізілу уақытында Аустрия [[Аустрия-Мажарстан]] құрамында болғанына қарамастан, жарыстарда аустриялық спортшылар мажарстандық спортшылардан бөлек қатысты.
* {{flagicon|Bulgaria}} [[Болгария]] - гимнастшы [[Шарль Шампо]] [[Швейцария]] [[азамат]]ы болған, бірақ ойындардың өткізілу уақытында Болгарияда өмір сүріп, спортшының нәтижелері Болгария құрамасының нәтижесіне есептелген.
* [[File:Flag of the German Empire.svg|20px]] [[Германия]]
* [[File:Flag of Greece (1822-1978).svg|20px]] [[Грекия]] - басқа мемлекеттерде өмір сүрген кейбір спортшылар Грекия атынан өнер көрсетті.
** [[File:Flag of Egypt (1882-1922).svg|20px]] [[Мысыр]] - [[Дионисиос Касдаглис]] [[Мысыр]]да өмір сүрген, бұған қарамастан ол грек спортшы болып саналады. Алайда, жұптық теннис турниры кезінде басқа грек спортшысымен қатысқан жарысы аралас команда нәтижесі ретінде есептелінді.
** {{flagicon|GBR}} [[Кипр]] -  Анастасиос Андреу [[Кипр]]да өмір сүрген, бұған қарамастан ол грек спортшы болып саналады. Кипр бұл уақытта [[Ұлыбритания]] протектораты болған.
** {{flagicon|Turkey}} [[Измир]] - кейбір деректер [[Осман империясы]]нда орналасқан Измир қаласынан шыққан екі спортшы елден бөлек қатысқан деп хабарлайды. 
* {{flagicon|Denmark}} [[Дания]]
* [[File:Flag of Italy (1861-1946).svg|20px]] [[Италия]]
*[[File:Flag of Hungary (1867-1918).svg|20px]] [[Мажарстан]] - ойындардың өткізілу уақытында Мажарстан [[Аустрия-Мажарстан]] құрамында болғанына қарамастан, жарыстарда мажарстандық спортшылар аустриялық спортшылардан бөлек қатысты.
* {{flagicon|GBR}} [[Ұлыбритания]] - [[Ирландия]] [[Ұлыбритания және Ирландия Біріккен Патшалығы]] құрамына кіргендіктен, ирландтық спортшылар британдықтармен бірге ойындарға қатысты.
* {{flagicon|FRA}} [[Франция]]
* {{flagicon|Chile}} [[Чили]] - Чили ҰОК хабарлауынша, ойыдарға елден 1 спортшы - [[Луис Суберкасиукс]] қатысқан. Бұл туралы Чили ҰОҚ хабарлауынан басқа еш жерде деректер берілмеген. Бұған қарамастан Чили ойындарға қатысқан мемлекеттер қатарына кіреді.
* {{flagicon|SUI}} [[Швейцария]]
*[[File:Swedish civil ensign (1844–1905).svg|20px]] [[Швеция]]

== Медальдар санағы ==
{| class="wikitable" border="1" cellpadding="2" cellspacing="0"
! colspan=5 style="border-right:0px;";| '''Медальдар санағы қорытындысы'''
| style="border-left:0px"; bgcolor="#ffffff" |
|-
!Орны !! Ел!!bgcolor="gold"| Алтын!!bgcolor="silver"| Күміс!!bgcolor="cc9966"| Қола!! Барлығы
|- bgcolor="#FFFFFF" align="right"
| <center>1</center>
| align="left" | [[File:US flag 44 stars.svg|20px]] [[АҚШ]] 
| style="background:#F7F6A8;" | <center>'''11'''</center>
| style="background:#DCE5E5;" | <center>7</center>
| style="background:#FFDAB9;" | <center>2</center>
| <center>20</center>
|- bgcolor=ccccff
| <center>2</center>
| align="left" | [[File:Flag of Greece (1822-1978).svg|20px]] [[Грекия]] 
| style="background:#F7F6A8;" | <center>10</center>
| style="background:#DCE5E5;" | <center>'''17'''</center>
| style="background:#FFDAB9;" | <center>'''19'''</center>
| <center>'''46'''</center>
|- bgcolor="#FFFFFF" align="right"
| <center>3</center>
| align="left" |  [[File:Flag of the German Empire.svg|20px]] [[Германия]]
| style="background:#F7F6A8;" | <center>6</center>
| style="background:#DCE5E5;" | <center>5</center>
| style="background:#FFDAB9;" | <center>2</center>
| <center>13</center>
|- bgcolor="#FFFFFF" align="right"
| <center>4</center>
| align="left" | {{FRA}}
| style="background:#F7F6A8;" | <center>5</center>
| style="background:#DCE5E5;" | <center>4</center>
| style="background:#FFDAB9;" | <center>2</center>
| <center>11</center>
|- bgcolor="#FFFFFF" align="right"
| <center>5</center>
| align="left" | {{GBR}}
| style="background:#F7F6A8;" | <center>2</center>
| style="background:#DCE5E5;" | <center>3</center>
| style="background:#FFDAB9;" | <center>2</center>
| <center>7</center>
|- bgcolor="#FFFFFF" align="right"
| <center>6</center>
| align="left" | [[File:Flag of Hungary (1867-1918).svg|20px]] [[Мажарстан]]
| style="background:#F7F6A8;" | <center>2</center>
| style="background:#DCE5E5;" | <center>1</center>
| style="background:#FFDAB9;" | <center>3</center>
| <center>6</center>
|- bgcolor="#FFFFFF" align="right"
| <center>7</center>
| align="left" | [[File:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|20px]] [[Аустрия]]
| style="background:#F7F6A8;" | <center>2</center>
| style="background:#DCE5E5;" | <center>1</center>
| style="background:#FFDAB9;" | <center>2</center>
| <center>5</center>
|- bgcolor="#FFFFFF" align="right"
| <center>8</center>
| align="left" | {{flagicon|GBR}} [[Аустралия]]
| style="background:#F7F6A8;" | <center>2</center>
| style="background:#DCE5E5;" | <center>0</center>
| style="background:#FFDAB9;" | <center>0</center>
| <center>2</center>
|- bgcolor="#FFFFFF" align="right"
| <center>9</center>
| align="left" | {{DEN}}
| style="background:#F7F6A8;" | <center>1</center>
| style="background:#DCE5E5;" | <center>2</center>
| style="background:#FFDAB9;" | <center>3</center>
| <center>6</center>
|- bgcolor="#FFFFFF" align="right"
| <center>10</center>
| align="left" | {{SUI}}
| style="background:#F7F6A8;" | <center>1</center>
| style="background:#DCE5E5;" | <center>2</center>
| style="background:#FFDAB9;" | <center>0</center>
| <center>3</center>
|- bgcolor="#FFFFFF" align="right"
| <center>11</center>
| align="left" | [[Аралас құрама]]
| style="background:#F7F6A8;" | <center>1</center>
| style="background:#DCE5E5;" | <center>1</center>
| style="background:#FFDAB9;" | <center>1</center>
| <center>3</center>
|}

== Дереккөздер ==
<references/>

{{Олимпиада}}

[[Санат:Олимпиада ойындары]]