Топырақтың экологиялық функциялары

Топырақтың экологиялық функциялары — топырақ түрлерінің тұтас алғанда биосфераның және жекелеген ланшафтардың экологиялық тұрақтылығын қамтамасыз ету қабілеті. Осыған орай топырақтың экологиялық функцияларын жалпы биосфералық және ландшафт сақтаушы деп саралауға болады. Жаратылыстық - тарихи дене ретінде қандай топырақтың болсын жалпы биосфералық экологиялық функциялары болады, биосферадағы заттектердің, энергия мен ақпараттың ғаламдық айналымына қатысып, ондаған жалпы ] биосфералық функциялар атқарады. Топырақ литосферадағы көптеген процестерді тікелей немесе жанама түрде бақылайды (мысалы, оның жоғарғы қабаттарындағы биохимиялық түрлендіру, томенгі қабаттарына күн энергиясының өтуі және тағы басқа), гидросферада (топырақ суларын түзу, жер үсті суларын грунттық суларға айналдыру, өзен ағысын қалыптастыру процестері және тағы басқа), атмосферада (жермен астасқан қабатында заттектер, жылу, ылғал және энергия ағындарын, оның химиялық құрамын реттеу), биосферада тұтас алғанда жануарлар мен өсімдіктердің мекен ортасы, қүрлык организмдерінің заттектері мен энергия-сының қайнар көзі жоне қорғаиыш бегесін міндетін атқарады. Накты бір ландшафта бүйір беттік жоне бет астындағы топырақ ішіндегі заттектер, энергия мен ақпарат ағындарының ерекшелігіне едоуір ықпалы болатын топырақтардың ғана ланшафт сақтайтын экологиялық функциялары болады. Мұндай топырақ- тардың ұтымсыз пайдаланылу салдарынан өз функцияларын атқаруы бұзылғандай өрді соғады. Топырақтың экологиялық функцияларын талдау жерді экологиялық тұрғыдан қауіпсіз пайдалану жоспарларын жасауда басшылыққа алынатын топырақтық-экологиялық аудандастыру теориясының негізі болып табылады.<ref>Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Физика / Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д,, профессор Е. Арын – Павлодар: С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті, 2006. ISBN 9965-808-88-0</ref>

Дереккөздер

<references/>

{{#invoke:Message box|ambox}}{{#if:||{{#if:||}}}}

{{#invoke:Message box|ambox}}{{#if:||{{#if:|[[Санат:Еш медиа файлы жоқ мақалалар/{{{1}}}]]|}}}}

{{#ifeq:|Үлгі

| Бұл үлгі мақалаларды автоматты түрде Үлгі:C қосады. {{#ifeq:Топырақтың экологиялық функциялары|Документация||}}{{#if::Санат:Үлгілер:Аяқталмаған мақалалар|}} |{{#if:||{{#if::Санат:Үлгілер:Аяқталмаған мақалалар|}}}} }}