Тас көмірді өңдеу

Қазақстан Энциклопедиясы жобасынан алынған мәлімет

Тас көмірді өңдеу

Тас көмірді ауа қатыстырмай кокс пештерінде 900°-1050°C температуда өңдеу әдісін тас көмірді кокстеу деп атайды.Алғашқы түзілетін өнімдер: кокс және ұшқыш заттар (оларды кокс газы деп те атай береді). Шикізат ретінде 350°-400°C температурада пластикалық күйге ауысып, берік және кеуекті металлургиялық кокске айналатын тас көмірлер қолданылады. Кокстелетін көмірді көмірлердің басқа түрімен араластырып. шикіқұрам дайындап, кокстеуге жібереді. Коксхимия өндірісінде кокспен қатар жүздеген химиялық өнімдер, химиялық өндірістердің шикізаты, дарт (шихта) ылай дайын өімдер және келешекте полимерлеуге пайдаланылатын мономерлер өндіріледі. Кокс- кеуекті қатты зат. Оны металлургия зауыттарында, домна пештерінде қолданылады.Сондықтан механикалық беріктігі жоғары, ал жану жылуы 31400кДЖ/кг-нан кем болмайды. Тіке кокс газы- құрамы өте күрделі (конденсацияланбайтын газдар, тас көмір шайырлары, ароматты көмірсутектер және су буынан құралған қоспалар)кокс пешінен шығатын бу мен газ қоспасы. Оның құрамынан шайырларды, ароматты көмірсутектерін және суды конденсациялайды, ал аммиакты адсорциялайды. Бұлардан кейін қалған газ қоспаларын кері кокс газыдеп атайды. Шикі бензол-жеңіл ароматты көмірсутектерден құралған күрделі зат. Ол тас көмір шайырынан бөлек конденсацияланбайды. Қайнау температурасы жоғары майлы көмірсутектерге сіңіріліп бөлінеді.