Сикхалар

Сурет:Khanda.svg

Cикхалардың беогісі

Сикхалар - XV-XVI ғғ. Үндістандағы мұсылмандар мен үнділіктерді біріктіруге шақырған жаңа ілім негіздерін уағыздаған Нанак есімімен байланысты ілім, ол сикхалар ілімінің негізін қалаушы болып есептеледі. Нанак ислам дінінен құдай - бұл жақсылық пен махаббат, жетекші гурудің басшылығымен құдаймен бірігуге ұмтылу қажет идеясын алды. Сикха - оқушылар, яғни гуру Нанак ізбасарлары дегенді білдіреді. Сикхалар барлық адамдардың құдай алдында теңдігін, осыдан келіп касталық жікке бөлушіліктен толығымен азаттықты уағыздады.

Сикхалар касталық пен брахмандарға, олардың салт-жораларына қарсы. Олар әйелдер мен еркектердің өмірге белсене араласуын уағыздады. Гуру Нанак каста бүғауынан босаудың белгісі ретінде ортақ асхана мен ортақ тамақтану принципін енгізген. Сикхалар мешіт сияқты гурдваларда жиналатын болған. Гуру Нанак әйелдер теңсіздігіне, көп әйел алушылыққа және өзін-өзін өртеуге қарсы шықты.

Гуру Нанак пен оның ізбасарларының уағыздары Пенджаб түрғындарының арасында кеңінен тарады. Барлығы Сикхалар бір-бірін ауыстырған 10 ұстаз-гуруды мойындайды. Кейін Сикхалар - діни сектасы қалыптасып, ал оларды моңғол императорларының қолдауына байланысты беделі мен ықпалы да күшейеді. Сикхалар сектасы өздерінің ерекше ережелері бар көптеген адамдардың қауымдастығына айналады.

Сикхалар күшеюі, діни-саяси қауымдастыққа айналуы моңғол императорларының оларға деген қатынасын өзгертеді. Сикхалар қауымдары мен олардың жетекшілер қудаланып, қатаң жазалана бастайды. XVII ғ. 9 гуру өлтірілген. Сикхалар - әлі күнге дейін Үндістандағы белсенді этноконфессионалдық қауым. <ref>Саяси түсіндірме сөздік. – Алматы, 2007. ISBN 9965-32-491-3</ref>

<timeline> ImageSize = width:1100 height:200 PlotArea = left:105 bottom:65 top:0 right:55 Alignbars = justify DateFormat = yyyy Period = from:1469 till:1708 TimeAxis = orientation:horizontal format:yyyy

Colors =

 id:1    value:green      legend:1469-1539
 id:2    value:gray(0.40) legend:1504-1552
 id:3    value:orange     legend:1479-1574
 id:4    value:blue       legend:1534-1581
 id:5    value:purple     legend:1563-1606
 id:6    value:green      legend:1595-1644
 id:7    value:gray(0.40) legend:1630-1661
 id:8    value:orange     legend:1656-1664
 id:9    value:blue       legend:1621-1675
 id:10   value:purple     legend:1666-1708

Legend = orientation:horizontal position:bottom

ScaleMajor = increment:20 start:1469

BarData =

 bar:Nanak text:"Гуру Нанак"
 bar:Angad text:"Гуру Angad"
 bar:Amar  text:"Гуру Amar"
 bar:Ram   text:"Гуру Ram"
 bar:Arjan text:"Гуру Arjan"
 bar:Hargobind text:"Гуру Hargobind"
 bar:Har text:"Гуру Har Rai"
 bar:HarK text:"Гуру Har Krishan"  
 bar:Tegh text:"Гуру Tegh Bahadur"
 bar:Gobind text:"Гуру Гобинд Сингх"

PlotData=

 width:10 textcolor:black align:left anchor:from shift:(12,-6)

 bar:Nanak from:1469 till:1539 color:1
 bar:Angad from:1504 till:1552 color:2
 bar:Amar from:1479 till:1574 color:3
 bar:Ram from:1534 till:1581 color:4
 bar:Arjan from:1563 till:1606 color:5
 bar:Hargobind from:1595 till:1644 color:6
 bar:Har from:1630 till:1661 color:7
 bar:HarK from:1656 till:1664 color:8
 bar:Tegh from:1621 till:1675 color:9
 bar:Gobind from:1666 till:1708 color:10

</timeline>

Дереккөздер

<references/>

{{#invoke:Message box|ambox}}{{#if:||{{#if:||}}}}