Саурық батыр

Саурық Ыстамбекұлы (1814-1854) – қазақ батыры, қытай, қоқан, қырғыз шапқыншылығына қарсы күрестерде қол бастаған.

Үйсін Шапырашты тайпасының Еміл-Есқожа руынан шыққан,Қарасай батырдың 5-ші ұрпағы. Немере iнісі, Сұраншы батырмен бірге Жетісуды Ілеге дейін билеген қоқан ханы мен қырғыздың Орман ханына қарсы жергілікті халықтан жасақ құрып, қазақ жерін, Жітісуды қорғаған. Ол жайлы халық арасында түрлі аңыздар қалыптасқан.<ref>Қазақ совет энциклопедиясы, 11 том</ref>

Ұлы Жүз қыргыз-қайсақтары тұралы: Валиханов Ч.Ч. Собрание сочинений в пяти томах http://www.eurasica.ru/articles/kazakh/Valihanov_O_kirgiz-kaysakskoy orde/ "Хотя до появления русских войск в этой части степи Большая орда и считалась под покровительством России с 1824 года, но китай¬цы не переставали посылать в Заилийский край свои отряды для сбора ничтожной дани до 1840 г., в который они потерпели горестное и плачевное поражение от здешних чапраштов при урочище Тирен-Узек. Отряд состоял из трех тысяч китайцев и собирая ясак, намеревался пробраться к ташкентскому аксакалу для переговоров. Еще до сих пор китайцы не могут забыть этого поражения и с глубоким негодованием отзываются о всяком кайсаке чапраштинского поколения"- деп, Шоқан Үәлиханов, Қашқарга барғанда, сол 3 мын қытай жасағынын, қашып кұтылган қалдыктарымен кездесiп, әнгiмелескенi тұралы жазады. Сол 1840 ж. қытайлармен болған соғыста шапырашты әскерiн Қарасай батырдың, Түркпенінен тарайтын, шөбересi, Дәүлет батырдын немерелерi Саурық пен Сұраншы батырлар басқарган. http://classic.nlrk.kz/result/ebook_1009/index.html http://classic.nlrk.kz/result/ebook_1009/Pages/158.jpg http://www.eurasica.ru/articles/kazakh/Valihanov_O_kirgiz-kaysakskoy orde/

1853 жылы Сұраншы мен Саурық 300 (үш жуз) жасақпен, Тілеуқабыл руын шапқан қоқандықтардын 20 мың әскерiн, казiргi Алматы облысы, Жамбыл ауданы, Қопа станциясы маңында тас талқан етiп жеңгенін, сол оқиғаларға өзі қатысып, көзімен көрген Сүйінбай ұстазы мен үлкендерден естігенін айтқан, Жамбылдың жырларынан білеміз. Ол Ресейдің Жетісуды жаулап алу саясатына наразылық танытушылардың да алдыңғы қатарында тұрып, орыс әскерлерінің Тойшыбек бекінісіне шабуылына ашық қарсылық білдірді.

Деректерге қарағанда Қарақыстақ өзенінің төменгі сағасында Саурық батырдың бекінісі болған. Бекініс төртбұрышты, қалың қабырғалы болып келген. Қабырғаларының ұзындығы 75 метр, ал ішкі ауданының жалпы көлемі 562 м2 болған.

Саурық батыр ел арасындағы дау-дамайды болдырмауға күш салып, қазақ-қырғыз халықтарының тату көршілік бас қосқан жиындарына белсене атсалысқан. Саурық батыр қырғыздармен соғыс кезінде қаза тапқан. Батырдың ерлігі туралы халық поэмаларында, аңыздар жырланған.

Дереккөздер

Үлгі:Бастама {{#invoke:Message box|ambox}}{{#if:||{{#if:|[[Санат:Еш медиа файлы жоқ мақалалар/{{{1}}}]]|}}}}