Орнитоз

Сурет:Gallus gallus -Kaziranga National Park, Assam, India-8.jpg

Тауық

Орнитоз (лат. ornіx – құс) – адамдар мен құстарда болатын жұқпалы ауру. Орнитоз тыныс алу жолдары арқылы жұғып өкпенің қабынуы, орталық жүйке жүйесі, бауыр, көк бауырдың зақымдануы, организмнің жалпы улануымен сипатталады. Аурудың қоздырғышы – хламидия (Chlamіdіa psіttacі).

Орнитоз ауруының салдары

Орнитозбен негізінен құстар (үйрек, тауық, тотықұс, сары шымшық, қырғауыл, т.б.) ауырады. Ауырған құстар жем жемейді, аз қозғалады, қауырсындары үрпиіп, көздері мен мұрындарынан сұйықтық бөлінеді. Ауру 8 – 9 күнге созылады, көп жағдайда құстардың өлімімен аяқталады.

Сурет:Gallus gallus male Kaziranga 2.jpg

Орнитоз ауруы.

Адамдар үшін қоршаған ортаға ауру құстар мен вирус тасушы-құстардың нәжісімен не мұрынынан аққан сұйықтықтан тарайтын вирустар өте қауіпті. Орнитозбен құс фермалары мен құс фабрикаларында, зоолологиялық парктер мен зоодүкендерде жұмыс істейтін адамдар ауырады. Ауру құстарды жаппай сою не басқа жақтан жаңадан құстар әкелгенде және құстардың жұмыртқалау кезеңінде байқалады.

Сурет:US Navy 060529-N-3931M-031 Navy Hospital Corpsman Mark Almario translates while Mary Herlihy, an obstetrician- gynecologist from Project HOPE.jpg

ауырған адам

Орнитоз ауруының белгілері

Ауру белгісі 6 – 14 күннен кейін жедел түрде басталады. Науқастың басы ауырып, ұйқысы қашады, дене температурасы көтеріліп, әлсіздік пайда болады. Көбінесе тыныс алу жолдары зақымданғандықтан, ауру біртіндеп өкпе қабынуына ауысады. Бұл кезде науқастың кеуде тұсы шаншып, құрғақ жөтел қинайды, кейін іріңді сұйықтық бөлініп, кейбір жағдайда ол қан аралас сұйықтыққа айналады. Бауыр мен көкбауыр жиі ісінеді, дене қызуы 9 – 20 күнге созылады. Науқасты ауруханада емдейді, адам дерттен сауығып кетеді.

Алдын-алу шаралары

Құс шаруашылығында, құс өсіру кешендерінде, құс қауырсыны мен мамықтарын өңдейтін мекемелерде санитарлық-ветеринария жұмыстар жүргізу; басқа жақтан әкелінген құстарды карантиннен өткізу; ауруға қарсы вакцина егу. <ref name="source1">«Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, VII том</ref>

Дереккөздер

<references/>

{{#invoke:Message box|ambox}}{{#if:||{{#if:||}}}}

{{#ifeq:|Үлгі

| Бұл үлгі мақалаларды автоматты түрде Үлгі:C қосады. {{#ifeq:Орнитоз|Документация||}}{{#if::Санат:Үлгілер:Аяқталмаған мақалалар|}} |{{#if:||{{#if::Санат:Үлгілер:Аяқталмаған мақалалар|}}}} }}