Ирида
Қазақстан Энциклопедиясы жобасынан алынған мәлімет
{{#invoke:Message box|ambox}}
Ирида (көне грекше Ἶρις) — ежелгі грек мифологиясында бастапқы түрінде кемпірқосақ Құдайы, Тавманта мен Электраның қызы, Гарпияның әпкесі, Зефирдің әйелі. Бір нұсқа бойынша, Зефирдан Эросты туды.
Ириданың басты рөлі – Құдайлардың елшісі болуы, олардың бұйрықтарын Посейдонның теңіздің түбіне де, Аидтың жер асты патшалығына да жер үстінде желдің жылдамдығымен жеткізеді. Зевс оны кубокпен Стикстан су алып келуге жібереді.
Бұлттардағы жаңбырдан немесе судың шашылуынан кейін келетін кемпірқосақтың Құдай ретінде, теңіз Құдайларына жақын. Ақындарда, Гермес қалай Зевсқа рөлін атқарса, ол солай Гераның жалшысы және оның бұйрықтарының орындаушысы ретінде кездеседі. Ол Зевс пен Гераға жататын бөлмені дайындайды.
Ирида, көбінесе ұшып бара жатқан түрімен, үлкен ашылып тұрған қанаттарымен және кадуцеймен немесе кубокпен бейнеленеді. «Алтын қанатты» деп аталады. Рационалистикалық байымда бойынша, бұлттан шыққан.
Еврипида «Геракл» трагедиясының, Аристофан «Құстар» комедиясының, Эритрикалық Ахейдің «Ирида» атты қойылымында басты кейіпкері.
Құртқашаш (Іrіs) гүлінің түстерінің молшылығынан және оның құрамында қосылысының түзілгені көп түсті ие болатын химиялық элемент Иридий болатындықтан оның атын кемпірқосақтың Құдайы Иридамен атанды.
Ириданың атымен 1847 жылы ашылған астероид аталды.
