Батыс Еуропадағы Солтүстік қайта өрлеудің өркендеуі

Нидерландның қайта өрлеу өнері.

Нидерландда ойлап табылған майлы бояуға байланысты, ең алдымен, кескіндеме өнерін атап өтуіміз қажет. Бұл өнер түрінің көне стильден Қайта өрлеу дәуіріне өтуі өте ұзаққа созылды.

Нидерландда Италиядағыдай фреска, росписьтер емес, көбінесе кішігірім қондырғы шығармалар жазу басым болды. Олар көбіне қала табиғатын, күнделікті өмір көріністерін кескіндеуді жөн көрді.

Нидерланд кескіндемесінің негізін салушылар — ағайынды суретшілер Ян Ван Эйк (1390—1441) пен Хуберт Ван Эйк (1370—1426) болып табылады. Бұл суретшілердің шығармасына тән нәрсе — табиғат көрінісі мен қала көрінісін адам бейнесімен байланыстыра бейнелеу.

Ян Ван Эйктің белгілі шығармаларының бірі — "Әулие Варвара". Осы суретшілердің замандасы әрі шәкірті Рогир Ван дер Вейденнің (|4(Н) 1464) "Ашамайдан босату" жұмысы белгілі. Бұл суретші, көбінесе драмалық портреттік шығармаларға ден қойды. XV ғасырдың соңы мен XVI ғасырдың басында бұл елде өзіндік болмыс-бітімі бар бір суретші өмір сұрді. Ол — Хиеронимус Босх бейнелеу, оның негізгі көріністері мақұлықтар өмірін әсерлеп бейнелеу болды. Нидерланд Қайта өрлеуінің атақты шеберлері Питер Блрейгеь және Ян Брейгель (қосымшадағы 7-сурет)болды. Олардың бір ерекшелігі, көбінесе қарапайым адамдар — шаруалар өмірінен алынған көріністерді бейнеледі.

Оның алғашқы шығармалары табиғат сұлулығын және оның жасампаз тыныстіршілігін сипаттауға арналды. Яғни, табиғатты жалаң көрсетпей, оны адаммен байланыстырды. Соның бірі "Жыл мезгілі" топтамасының бір бөлігі болып табылады. Ол "Аңшылар қар үстінде" деп аталады.

Жалпы айтқанда, Нидерланд суретшілері, көбінесе жанрлық кескіндеме өнеріне көп көңіл бөлді, қарапайым өмірді шыншылдықпен бейнелеп көрсете білді.

Германияның Солтүстік қайта өрлеу өнері.

Германияда Италиядағыдай үлкен өзгеріс болмады. Онда орта ғасырлардағы ой-өріс, сана-сезім әлі де сақталып келді. Ал сәулет өнерінде готикалық әсер күшті болды. Оның айқындығы — фасадтары көшеге қараған инедей үшкір құрылыстың көптігі. Бірақ ел билеп отырған билеушілер мен ақсүйектердің әсем сарайлары ренессанстық әдіске қарай бет бұрды. Осылай Германия өнері баяу дамығанның өзінде, онда Қайта өрлеу дәуір өнері өзіндік із қалдырды.

XV ғасырдың соңы мен XVI ғасырдың басында ел ішіндегі тап күресі, шаруалар күресі Германиядағы жағдайды шиеленістіріп, өркендеп келе жатқан ренессанс өнерін құлдыратып жіберді. Германияның Қайта өрлеу дәуірі суретшілері кескіндемесінің өзіндік ерекшелігі болды. Неміс өнерінде қайғы-мұң, қатаңдық, өшпенділік сезімдер сақталған. Осы дәуірдегі немістің ұлы суретшілерінің бірі — әлем өнерінде, өнер ілімінде өзіндік ерекше жол салған ғұлама ғалым, график Алъбрехтп Дюрер (1471—1528). Ол алғаш рет сурет салудың ілімін толық етіп жазды. Альбрехт Дюрер кеңістік туралы дұрыс ойлар айтып, көптеген заңдар қалыптастырды.

Германияда тек Дюрер ғана баспа графикасымен айналысып, оны дамытты. Сонымен қатар ол кескіндемемен де айналысты. Негізгі көріністерінде қарапайым, сабырлы, салмақты кейіпкерлер бейнеленді. Оның графикалық шығармаларындағы адам бейнесі немесе аңның суреттері табиғи, тірі күйде сезілетіні көрермендерге тамаша әсер қалдыратын. ==Франция Солтүстік қайта өрлеу дәуірінде==. Италия өнерін Франция өз жерінде іске асырып, дамыта алмады. Француздар өз ренессансын тудырды. Әсіресе сәулет өнерінде өзіндік бейнеге ие болды. Олардың айғағы — әдемі, әсерлі сарай-қамалдар. Мысалы, корольдің аңшылық қамалы — Шамбор. Француз елінің ренессансын шатыр терезесі белгісі аркылы ажыратуға болатын. Мүсіндеу өнері де өзіндік ерекшелігімен дамыды. Сол кезде өзінің шеберлігімен көзге түскен мүсіншінің бірі — Жан Гужон (1510 1568) болды. Ол Лувр сарайын көркемдеді. Оның сомдаған бейнелеріні 11 өзіндік ерекшелігі — өте сымбаттылығы. Жан Гужонның жұмыс тарының бірі — "Құмыра ұстаған әйелдер".

Ал кескіндеме өнерінде ренессанстық бағытты ұстаған суретшілер — өкелі-балалы Жан Клуэ (1475—1540/41) мен Франсуа Клуи (1505/10—1572). Олар сарай суретшілері болды. Жан Клуэ тамаша портреттерімен көзге түсті, ол I Франциско тұсында қызмет етіп, оның портреттерін өмірге әкелді.

Қайта өрлеу өзіндік белгісін үй жиһаздарына да енгізді. Онда тамаша өзіндік ерекшелік пайда болды. Жиһаздар қозғалмалы болуымен қоса, бір сәулеттік құрылысқа ұқсас болды.<ref>Өнер: Жалпы білім беретін мектептің жаратылыстану-математика бағытындағы 11-сыныбына арналған оқулык/Қ.Болатбаев, Е.Қосбармақов, А.Еркебай. — Алматы: "Мектеп" баспасы, 2007. ISBN 9965-33-998-8</ref>

Дереккөздер

<references/>

{{#invoke:Message box|ambox}}{{#if:||{{#if:||}}}}

{{#invoke:Message box|ambox}}{{#if:||{{#if:|[[Санат:Еш медиа файлы жоқ мақалалар/{{{1}}}]]|}}}}

{{#ifeq:|Үлгі

| Бұл үлгі мақалаларды автоматты түрде Үлгі:C қосады. {{#ifeq:Батыс Еуропадағы Солтүстік қайта өрлеудің өркендеуі|Документация||}}{{#if::Санат:Үлгілер:Аяқталмаған мақалалар|}} |{{#if:||{{#if::Санат:Үлгілер:Аяқталмаған мақалалар|}}}} }}