Аужал

Бұл сөз сөйлем ішінде көбіне «ал», «ет» етістіктерімен тіркесіп келеді. Түсіндірме сөздікте үш түрлі мағынасын ұшыратамыз. Оның екеуі ауыспалы мағынада көрсетілген. Ауыспалы мағынаның бірі — қуат, күш, демеу сияқтыларды ұғындырады. Осындай мағынада оны қырғыз тілінде «оож ал» тіркесі күйінде табамыз. Мұнда алғашқы «оож» тұлғасы араб тілінен ауысқандығы көрсетілген. Сөздің араб тіліндегі мағынасы — күш, қуат. Ал екінші бөлігі «ал» түркі тілдерінің өзіне тән етістік түбірі. Сонда қырғыз тіліндегі: оож ал — күш жинау, қуат алу мағынасын ұғындырады. Араб тілінен енген «хуж» қырғыз тілінде «оож», қазақ тілінде «ауж» (салыстырыңыз: қырғызша— тоо, қазақша — тау) тұлғасына дейін өзгеріске түсіп, оған осы тілдердегі «ал» етістігі тіркесіп, қырғыз тілінде бөлек жазылса бізде, кейін келе бірігіп кеткен. Осы бірігу нәтижесінде қазақ тілінде «аужал» қалпында көрініп, тағы да «ал», «ет», «бол» сияқты етістіктерді талап етіп дағдыланған: «Ерекең енді-енді ғана серпілгендей, әзілді аужал етуге кірісті» (Ғ. Сланов, Домбыра күйі.).<ref>Бес жүз бес сөз.— Алматы: Рауан, 1994 жыл. ISBN 5-625-02459-6</ref>

Дереккөздер

<references/> {{#invoke:Message box|ambox}}{{#if:||{{#if:||}}}}

{{#invoke:Message box|ambox}}{{#if:||{{#if:|[[Санат:Еш медиа файлы жоқ мақалалар/{{{1}}}]]|}}}}