Әлемдік валюта жүйесі бетінің бастапқы мәтінін қарау

[[File:5dollar.jpg|thumb|Alt=A.|[[Доллар]]]]
'''Әлемдік валюта жүйесі''' – [[валюта]]лық қатынастарды ұйымдастырудың және реттеудің мемлекетаралық келісіммен баянды етілген нысаны. 


Әлемдік валюта жүйесі атқарымының сипаты мен тұрақтылығы оның құрылымдық қағидатының дүниежүзілік [[шаруашылық]]тың құрылымына, [[күш]]тердің орналасуына және жетекші елдердің мүдделеріне сәйкес келуі дәрежесіне байланысты. Осы шарттар өзгергенде Әлемдік валюта жүйесі дүркін - дүркін [[дағдарыс]]қа ұшырап отырады. Әлемдік валюта жүйесі ғалами әлемдік [[шаруашылық]] мақсаттарды көздейді. Олар: [[халықаралық айналым]]ды сенімді [[төлем]]дік және есептесу [[қаражат]]ымен жеткілікті мөлшерде қамтамасыз ету; халықаралық [[валюта]]лық қатынастардың біршама тұрақтылығын және [[валюта]]лық тетіктің әлемдік [[шаруашылық]]тағы өзгерістерге және әлемдік орталықтар [[күш]]терінің ара салмағына икемділікпен бейімделу. Әлемдік валюта жүйесі [[ұлттық валюта]] жүйесімен тығыз байланысты. Әйтсе де [[ұлттық валюта]] жүйесінің Әлемдік валюта жүйесінен міндеттері, атқарым және реттеу қағидаты, жекелеген елдердің [[экономика]]сына және әлемдік [[шаруашылық]]қа ықпал етуі жағынан өзгешеленеді. Бұл байланыс пен айырмашылық олардың элементтерінде көрініс табады. Әлемдік валюта жүйесі алғаш рет 19 ғасырда өздігінен қалыптасып, 1867 жылы [[Париж]] [[конференция]]сында [[мемлекетаралық келісім]]мен [[заң]] жүзінде ресімделді. Онда [[алтын]] әлемдік [[ақша]]ның бірден бір нысаны деп танылды. Ұзаққа созылған [[валюта]]лық аласапыраннан кейін 2 Әлемдік валюта жүйесі 1922 жылы [[Генуэ]] халықаралық [[экономика]] [[конференция]]сында үкіметаралық [[келісім]]мен ресімделді. 2 дүниежүзілік соғыстан кейін [[Бруттен Вуд]] [[келісім]]і негізінде 3 Әлемдік валюта жүйесі құрылды. Бұл келісім [[Бреттен Вуд]]тта өткен [[валюта]]лық [[қаржы]]лық [[конференция]]да (1944 жылы) қабылданды. Онда [[доллар]]дың үстемдігіне негізделген [[доллар]]лық стандарт бекітілді. [[Бреттен Вуд]] [[валюта]]лық жүйесі әлемдік [[сауда]] мен [[өндіріс]]тің дамуына 25 жылдай септігін тигізді. Бұл жүйенің дағдарысы 1960 – 70 жылы басталды. [[Валюта]]лық дағдарыстан шығу жолын ұзақ іздестіру нәтижесінде 1976 – 78 жылдары [[Ямайка]] [[валюталық жүйе]]сі құрылды. 1999 жылы [[Еуропа]] [[экономика]]лық қоғамдастығына [[мүше]] [[ел]]дер аймақтық [[Еуропа]] [[валюталық жүйе]]сін құрды. Ол Әлемдік валюта жүйесі нің құрамдас бөлігі болып табылады.
<ref>«Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «[[Қазақ энциклопедиясы]]» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, X том</ref>

== Дереккөздер ==
<references/>

[[Санат:Әлемдік экономика]]
[[Санат:Макроэкономика]]