Қосқұдық сексеуілді орманы бетінің бастапқы мәтінін қарау

[[Сурет:Қосқұдық сексеуілді орманы.jpg|thumb|300px|Қосқұдық сексеуілді орманы]]
'''Қосқұдық сексеуілді орманы'''<ref>Қазақстан табиғаты:Энциклопедия / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы:" Қазақ энциклопедиясы" ЖШС, 2011. Т.З. - 304 бет. ISBN 9965-893-64-0 (Т.З.), ISBN 9965-893-19-5</ref> - [[Мойынқұм]] құмды алқабының [[солтүстік]]-шығысында, [[Шу өзені]]нің сол жағалық [[аңғар]]ындағы [[орман]]ды алқап.

== Географиялық координаттары ==
* [[Жамбыл облысы]]ның [[Шу ауданы|Шу]] (шығыс бөлігі), [[Меркі ауданы|Меркі]] (оңтүстік бөлігі) және [[Мойынқұм ауданы|Мойынқұм]] (басым бөлігі) аудандары жерлерін қамтып жатыр. 
* Солтүстік-[[батыс]]тан оңтүстік-шығысқа қарай 60 [[Километр|км]]-ге созылған, енді жері 30 км-ге жуық..
* Аумағы 3,5 мың км².
* Алқаптың шағын бөлігі (0,6 мың км²) Шу өзенінің  оң жағалық аңғарындағы [[Сексеуілдідала|Сексеуілдала]] даласында жатыр.
* [[Теңіз]] деңгейінен орташа биіктігі 330-400 [[Метр|м]], абсалюттік биіктігі 444 м (алқаптың оңтүстік-шығысындағы Аязбай қыстауы маңы).
Қосқұдық сексеуілді орманының алқабында  Мойынқұм ауданының [[орман шаруашылығы]], сондай-ақ аудан орталығы [[Мойынқұм (Мойынқұм ауданы)|Мойынқұм]] ауылы, т.б. елді мекендер, [[қыстау]]лар мен [[жайлау]]лар, [[су]]ы тұщы [[құдық]]тар орналасқан.

== Геологиялық құрылымы ==
[[Палеоген кезеңі]]ндегі [[тектоника]]лық қозғалыстың әсерінен әуелі Шу өзенінің аккумулятты жазығы қалыптасса, [[неоген]]нің 2-жартысында өзеннің аңғары толығымен қалыптасып, [[жазық]] [[дала]]да [[құм төбелер]] пайда болған.

== Климаты ==
Қосқұдық сексеуілді орманының климаты [[Континенттік климат|қоңыржай континетті]]:
* [[қыс]]ы [[суық]], [[жаз]]ы қуаң әрі азынақты ыстық, [[қаңтар]] айының жылдық орташа мөлшері -8-12°С, кейде [[ауа температурасы]] - 36°С-қа дейін төмендейді.
* [[шілде]] айының жылдық орташа мөлшері 25-27°С, кейде ауа температурасы 42°С-қа көтеріледі.
* [[жауын-шашын]]ның орташа мөлшері 130-180 мм.
* аясыз күннің орташа мөлшері 5,5 айға (170 күн) жетеді.
* [[жел]]дің  жылдық орташа мөлшері 2,9-3,3 м/с, кейде оның жылдамдығы 20 м/с-қа дейін болады.

== Топырағы ==
* Орманның басым бөлігінің топырағы сортаңданған және құмдақты [[сұр]] топырақтан тұрады.
* Құм төбелер арасындағы шұратты жерлерде [[грунт сулары]] [[жер]] бетіне жақын жатыр (1,5 м-ден 5 м-ге дейін).

== Өсімдігі ==
* Топырақ жамылғысында [[сексеуіл]]ден басқа (негізгі алқапта қара сексеуіл өседі) [[баялыш]]ты-[[жусан]]ды, [[бұйырғын]]ды-жусанды [[өсімдіктер]] басым.
* Кейбір жерлерде [[теріскен]], күйреуік, [[ши]], жүзгін [[жыңғыл]] шоғырлары кездеседі.
* [[Өзен]] бойында ну [[қамыс]], шілік жыңғыл аралас [[тоғай]] қалыптасқан.

== Жануарлары ==
[[Жабайы шошқа]] (доңыз), [[ақкіс]], [[сусар]], [[ондатр]], [[қасқыр]], қызыл [[түлкі]], [[борсық]] және т.б. [[жануарлар]].

== Тағы қараңыз ==
* [[Сексеуіл]]
* [[Орман]]

== Дереккөздер ==
<references/>

[[Санат:География]]
[[Санат:Ормандар]]