Қара сексеуіл бетінің бастапқы мәтінін қарау

{{taxobox
|name = Қара сексеуіл
|image =  
|regnum = [[Өсімдіктер]]
|unranked_divisio =  
|unranked_classis =  [[Қос жарнақтылар]]
|unranked_ordo =  
|ordo =  
|familia = [[Алабұталар тұқымдасы]]
|genus =  [[Сексеуіл]] (''Haloxylon'')
|species = '''''Қара сексеуіл'''''
|binomial = ''Haloxylon aphyllum''
|binomial_authority =   
|}}
'''Қара сексеуіл''' ({{lang-la|Haloxylon aphyllum}}) <ref>Қазақстан табиғаты:Энциклопедия / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы:" Қазақ энциклопедиясы" ЖШС, 2011. Т.З. - 304 бет. ISBN 9965-893-64-0 (Т.З.), ISBN 9965-893-19-5</ref> – [[алабұталар тұқымдасы]], [[сексеуіл]] туысына жататын [[бұта]].
  
== Ботаникалық сипаты ==
[[Сурет:Stamp of Kazakhstan 549.jpg|thumb|left|150px|]]
* Биіктігі 2,5-10 м, тамырының ұзындығы 8-12 м. 
* [[Дің]]і тырбиған, қисық әрі [[жуан]] (диаметрі 20 – 40 см), көп [[бұтақ]]ты болып біткен. 
* Қабығы қара сұр түсті. 
* Бір жылдық шөптесін өркендері көгілдір не көк түсті, жыл сайын үзіліп түсіп қалады. 
* Жапырағы ұсақ, [[қабыршақ]]қа ұқсайды. 
* [[Гүл]]і майда, бір-бірден орналасқан, қос жынысты. [[Сәуір]]ден [[маусым]]ға дейін гүлдеп, [[қыркүйек]]те [[жеміс]] береді. 
* [[Жеміс]]і – қанатты [[жаңғақ]]шауылы 50 – 70, кейде 100 жылдай жасайды.<ref>«Маңғыстау өсімдіктерінің каталогы», Ақтау, 2006;</ref> 
* Сүрегі тығыз, ауыр, [[су]]ға салсаң батып кетеді. [[Түсім]]і 15-50 т/га.

== Құрамы ==
Құрғақ затында 10,1-15,3% протеин, 16-,6-30,3% [[күл]], 9,1-25,1% [[жасұнық]], 1,6-2,3% [[май]], 30,1-40,1%  азотсыз экстрактивті заттар болады.
<br />
100 кг [[мал]] азығында 43,4-58,9 азық өлшемі, 7,1-10,9 кг сіңімді протеин бар.

== Өсетін жері мен аймағы ==
[[Қазақстан]]ның [[шөл]]ді [[аудан]]дарында, әсіресе, [[Қызылорда]], [[Жамбыл]], [[Алматы]] және [[Оңтүстік Қазақстан]] [[облыс]]тарында кездеседі. [[Құм]]ды, [[сортаң]]ды жерлерде, [[тақыр]]да өседі. 

== Шаруашылықтағы қолданысы ==
Қара сексеуілді [[түйе]] (жыл бойы) мен [[қой]] ([[күз]]де және [[қыс]]та) жақсы жейді.<ref>Отырар. Энциклопедия. – Алматы.
«Арыс» баспасы, 2005 ISBN 9965-17-272-2</ref>
<br />
Қара сексеуіл негізінен [[отын]]ға пайдаланылады (қызуы мол). 
<br />
[[Сусыма]]лы құмды бекіту үшін оны қолдан егіп те өсіреді. 

==Дереккөздер==
<references/>
 
[[Санат:Қызылқұйрық тұқымдасы]]
[[Санат:Қазақстан флорасы]]