Нұсқалар арасындағы айырмашылық: "Қазақ хандары"

Қазақстан Энциклопедиясы жобасынан алынған мәлімет

ш (1 түзету)
(Жаңа бетте: {{Тексерілмеген мақала|date={{subst:#time:F Y}}}} <!-- БҰЛ МӘТІНДІ ӨШІРМЕҢІЗ! БҰЛ ҚАТАРДАН КЕЙІН ЖАЗЫҢЫЗ! --> =...)
(4 қатысушының арадағы 25 түзетуі көрсетілмеген)
Жол нөмірі 1: Жол нөмірі 1:
−
{{Монарх (титул)
+
{{Тексерілмеген мақала|date=шілде 2016}} <!-- БҰЛ МӘТІНДІ ӨШІРМЕҢІЗ! БҰЛ ҚАТАРДАН КЕЙІН ЖАЗЫҢЫЗ!  -->
−
| мемлекет-ілік = [[Қазақ хандығы]]ның
+
−
| титул = [[хан]]ы
+
−
| шынайы атауы =
+
−
| border =
+
−
| елтаңба = Kazakh Khanate.svg
+
−
| елтаңба ені = 200
+
−
| елтаңба атауы = Қазақ хандығының байрағы
+
−
| қазіргі =
+
−
| портрет =
+
−
| портрет ені =
+
−
| портрет тақырыбы =
+
−
| басқаруын бастады =
+
−
| басқа =
+
−
| қазіргі2 =
+
−
| портрет2 =
+
−
| портрет2ені =
+
−
| портрет2тақырыбы =
+
−
| басқаруын бастады2 =
+
−
| басқа2 =
+
−
| жүгіну = Ұлы мәртебелім
+
−
| мұрагер =
+
−
| алғашқы = [[Керей хан]] ([[1465 жыл|1465]]-[[1474 жыл|1474]])
+
−
| соңғы = [[Кенесары хан]] ([[1841 жыл|1841]]-[[1847 жыл|1847]])
+
−
| пайда болды = [[1465 жыл]]
+
−
| ыдыратылды = [[1847 жыл]]
+
−
| резиденциялар = [[Қожа Ахмет Ясауи кесенесі]] ([[1599 жыл|1599]]-[[1729 жыл|1729]])<br />[[Абылай хан резиденциясы]]
+
−
| тағайындаушы =
+
−
| үміткер =
+
−
| сайт
+
−
}}
+
−
'''Қазақ хандығының ханы''' — [[Қазақ хандығы|Қазақ Хандығы]]ның басшысы, Қазақ әскерінің бас қолбасшысы.
+
  
−
Қазақ хандарының барлығы [[Шыңғыс хан]]ның [[Шыңғыс ханның ұрпақтары|ұрпақтары]], яғни [[Шыңғыс хан әулеті]]не жатады. Қазақ Хандығы өз заманындағы ең қуатты елдерінің бірі болатын. [[Қасым хан]] тұсында Қазақ әскерінде жауынгерлер саны 300 мыңға жетті, ал [[Есім хан]] тұсында олардың саны 400 мыңнан асты. Осы хандар тек саясатпен ғана емес, соғыс ісімен, заңнамамен де айналысқан.
+
==Қазақ Хандығы хандарының тізімі==
−
 
+
{| class="wikitable"
−
[[Қасым хан]] дәуірінде "[[Қасым ханның қасқа жолы|Қасқа жол]]", [[Есім хан]] тұсында "[[Есім ханның ескі жолы|Ескі жол]]" және [[Тәуке хан]] заманында "[[Жеті жарғы]]" атты заңдар жинақтары жарық көрді.
+
|-
−
 
+
! № !! Аты !! Әкесінің аты !! Билеген жылдары
−
Қазақ хандарының [[резиденция]]лары әртүрлі замандарда әртүрлі жерлерде болды. Қасым хан тұсында резиденция жуырда жаулап алынған [[Сарайшық]] қаласында болды. [[1599 жыл]]ы Есім хан резиденцияны [[Түркістан қаласы]]ндағы [[Қожа Ахмет Ясауи кесенесі]]нің Үлкен Ақсарай және Кіші Ақсарай атты бөлмелеріне көшірді. Сол кесенеде бірнеше қазақ хандары жерленді. Ал Есім ханның өзінде Түркістан қаласында [[Есім хан кесенесі|жеке кесенесі]] бар. Қасым ханда Сарайшықтағы кесенесі бар.
+
|-
 +
| 1 || [[Керей хан]] || [[Болат хан (Алтын Орда)|Болат хан]] || 1465-1474
 +
|-
 +
| 2 || [[Әз-Жәнібек хан|І Жәнібек хан]] || [[Барақ хан]] || 1474-1480
 +
|-
 +
| 3 || [[Бұрындық хан]] || Керей хан || 1480-1511
 +
|-
 +
| 4 || [[Қасым хан]] || І Жәнібек хан || 1511-1518
 +
|-
 +
| 5 || [[Мамаш хан]] || Қасым хан || 1518-1523
 +
|-
 +
| 6 || [[Тахир хан]] || [[Әдік сұлтан]] || 1523-1533
 +
|-
 +
| 7 || [[Хақназар хан]] || Қасым хан || 1538-1580
 +
|-
 +
| 8 || [[Шығай хан]] || [[Жәдік сұлтан]] || 1580-1582
 +
|-
 +
| 9 || [[Тәуекел хан]] || Шығай хан || 1582-1598
 +
|-
 +
| 10 || [[Есім хан]] || Шығай хан || 1598-1628
 +
|-
 +
| 11 || [[Жәнібек хан Есімұлы|ІІ Жәнібек хан]] || Есім хан || 1628-1643
 +
|-
 +
| 12 || [[Салқам Жәңгір хан|Жәңгір хан]] || Есім хан || 1643-1652
 +
|-
 +
| 13 || [[Батыр хан]] || Бөлекей сұлтан || 1652-1680
 +
|-
 +
| 14 || [[Тәуке хан]] || Жәңгір хан || 1680-1715
 +
|-
 +
| 15 || [[Қайып хан]] || Қысырау сұлтан || 1715-1718
 +
|-
 +
| 16 || [[Болат хан]] || Тәуке хан || 1718-1729
 +
|-
 +
| 17 || [[Абылай хан]] || Уәли сұлтан || 1771-1781
 +
|-
 +
| 18 || [[Кенесары хан]] || [[Қасым сұлтан]] || 1841-1847
 +
|}
  
−
==Қазақ хандығы хандарының тізімі==
+
===Қазақ Хандығының ханаралық заманында билеген хандарының тізімі===
−
{| class="wikitable" border="1" style="width:100%; text-align:center;"
+
{| class="wikitable"
 
|-
 
|-
−
! width="5%" | №
+
! Аты !! Әкесінің аты !! Билеген жылдары
−
! width="20%" | Есімі
+
−
! width="20%" | Бетсуреті
+
−
! width="15%" | Таққа отырған жылы
+
−
! width="15%" | Тақтан кеткен жылы
+
−
! width="15%" | Билік еткен уақыты
+
 
|-
 
|-
−
| colspan=6 style="background:#61caff" | '''Құрылу дәуірі'''<br /><small>([[1465 жыл]] — [[1533 жыл]])</small>
+
| [[Ахмет хан]] || [[Жаныс сұлтан]] || 1533-1535
 
|-
 
|-
−
| 1
+
| [[Тоғым хан]] || Жәдік сұлтан || 1533-1537
−
| [[Керей хан]]
+
−
| [[Сурет:Керей хан.tif|100px|Керей хан бетсуреті]]
+
−
| [[1465 жыл]]
+
−
| [[1474 жыл]]
+
−
| 9
+
 
|-
 
|-
−
| 2
+
| [[Бұйдаш хан]] || Әдік сұлтан || 1533-1538
−
| [[Әз-Жәнібек хан|I Жәнібек хан]]
+
|}
−
| [[Сурет:Жәнібек хан.jpg|100px|I Жәнібек хан бетсуреті]]
+
 
−
| [[1474 жыл]]
+
==Ұлы жүз хандарынің тізімі==
−
| [[1480 жыл]]
+
{| class="wikitable"
−
| 6
+
 
|-
 
|-
−
| 3
+
! № !! Аты !! Әкесінің аты !! Билеген жылдары
−
| [[Бұрындық хан]]
+
−
|
+
−
| [[1480 жыл]]
+
−
| [[1511 жыл]]
+
−
| 31
+
 
|-
 
|-
−
| 4
+
| 1 || [[Жолбарыс хан]] || Тұрсын сұлтан || 1715-1718
−
| [[Қасым хан]]
+
−
| [[Сурет:Kasymkhan.jpg|100px|Қасым хан бетсуреті]]
+
−
| [[1511 жыл]]
+
−
| [[1521 жыл]]
+
−
| 10
+
 
|-
 
|-
−
| 5
+
| 2 || Есім хан || Сәмеке хан || 1750-1778
−
| [[Мамаш хан]]
+
−
| —
+
−
| [[1521 жыл]]
+
−
| [[1523 жыл]]
+
−
| 2
+
 
|-
 
|-
−
| 6
+
| 3 || Әбілпейіз хан || Әбілмәмбет сұлтан || 1771-1783
−
| [[Тахир хан]]
+
|}
−
| —
+
 
−
| [[1523 жыл]]
+
==Орта жүз хандарынің тізімі==
−
| [[1533 жыл]]
+
{| class="wikitable"
−
| 10
+
 
|-
 
|-
−
| colspan=6 style="background:#61caff" | '''Ханаралық дәуірі'''<br /><small>([[1533 жыл]] — [[1538 жыл]])</small>
+
! № !! Аты !! Әкесінің аты !! Билеген жылдары
 
|-
 
|-
−
| —
+
| 1 || [[Сәмеке хан]] || Тәуке хан || 1719-1734
−
| [[Ахмет хан]]<br /><small>Сырдария сұлтаны</small>
+
−
| —
+
−
| [[1533 жыл]]
+
−
| [[1535 жыл]]
+
−
| 2
+
 
|-
 
|-
−
| —
+
| 2 || Әбілмәмбет хан || Болат хан || 1729-1771
−
| [[Тоғым хан]]<br /><small>Түркістан сұлтаны</small>
+
−
| —
+
−
| [[1533 жыл]]
+
−
| [[27 шілде]] [[1537 жыл]]
+
−
| 4
+
 
|-
 
|-
−
| —
+
| 3 || Абылай хан || Уәли сұлтан || 1771-1781
−
| [[Бұйдаш хан]]<br /><small>Жетісу сұлтаны</small>
+
−
|
+
−
| [[1533 жыл]]
+
−
| [[1538 жыл]]
+
−
| 5
+
 
|-
 
|-
−
| colspan=6 style="background:#61caff" | '''Өркендеу дәуірі'''<br /><small>([[1538 жыл]] — [[1643 жыл]])</small>
+
| 4 || [[Уәли хан]] || Абылай хан || 1781-1819
 
|-
 
|-
−
| 7
+
| 5 || Шыңғыс хан || Бөкей хан || 1819-1822
−
| [[Хақназар хан]]
+
−
|
+
−
| [[1538 жыл]]
+
−
| [[1580 жыл]]
+
−
| 42
+
 
|-
 
|-
−
| 8
+
| 6 || Ғұбайдолла хан || Уәли хан || 1821-1824
−
| [[Шығай хан]]
+
|}
−
|
+
 
−
| [[1580 жыл]]
+
==Кіші жүз хандарынің тізімі==
−
| [[1582 жыл]]
+
===Ресей патшасы тағайындаған Кіші жүз хандарынің тізімі===
−
| 2
+
{| class="wikitable"
 
|-
 
|-
−
| 9
+
! № !! Аты !! Әкесінің аты !! Билеген жылдары
−
| [[Тәуекел хан]]
+
−
|
+
−
| [[1582 жыл]]
+
−
| [[1598 жыл]]
+
−
| 16
+
 
|-
 
|-
−
| 10
+
| 1 || [[Әбілқайыр хан (Кіші жүз)|Әбілқайыр хан]] || Қажы сұлтан || 1718-1748
−
| [[Есім хан]]
+
−
|
+
−
| [[1598 жыл]]
+
−
| [[1628 жыл]]
+
−
| 30
+
 
|-
 
|-
−
| 11
+
| 2 || [[Нұралы хан]] || Әбілқайыр хан || 1748-1786
−
| [[Жәнібек хан Есімұлы|ІІ Жәнібек хан]]
+
−
| —
+
−
| [[1628 жыл]]
+
−
| [[1643 жыл]]
+
−
| 15
+
 
|-
 
|-
−
| colspan=6 style="background:#61caff" | '''Жоңғар шапқыншылығының дәуірі'''<br /><small>([[1643 жыл]] — [[1718 жыл]])</small>
+
| 3 || Жармұхаммет хан || Әбілқайыр сұлтан || 1786-1791
 
|-
 
|-
−
| 12
+
| 4 || [[Ералы хан]] || Әбілқайыр хан || 1791-1794
−
| [[Салқам Жәңгір хан|Жәңгір хан]]
+
−
|
+
−
| [[1643 жыл]]
+
−
| [[1652 жыл]]
+
−
| 9
+
 
|-
 
|-
−
| 13
+
| 5 || [[Есім хан]] || Нұралы хан || 1796-1797
−
| [[Батыр хан]]
+
−
|
+
−
| [[1652 жыл]]
+
−
| [[1680 жыл]]
+
−
| 28
+
 
|-
 
|-
−
| 14
+
| 6 || [[Айшуақ хан]] || Әбілқайыр хан || 1797-1806
−
| [[Тәуке хан]]
+
−
|
+
−
| [[1680 жыл]]
+
−
| [[1715 жыл]]
+
−
| 35
+
 
|-
 
|-
−
| 15
+
| 7 || [[Жантөре хан]] || Айшуақ хан || 1806-1810
−
| [[Қайып хан]]
+
−
| —
+
−
| [[1715 жыл]]
+
−
| [[1718 жыл]]
+
−
| 3
+
 
|-
 
|-
−
| colspan=6 style="background:#61caff" | '''Ыдырау дәуірі'''<br /><small>([[1718 жыл]] — [[1847 жыл]])</small>
+
| 8 || [[Шерғазы хан]] || Айшуақ хан || 1812-1824
 +
|}
 +
 
 +
===Халық сайлаған Кіші жүз хандарынің тізімі===
 +
{| class="wikitable"
 
|-
 
|-
−
| 16
+
! № !! Аты !! Әкесінің аты !! Билеген жылдары
−
| [[Болат хан]]
+
−
| —
+
−
| [[1718 жыл]]
+
−
| [[1729 жыл]]
+
−
| 11
+
 
|-
 
|-
−
| 17
+
| 1 || Батыр хан || Қайып хан || 1800-1815
−
| [[Әбілмәмбет хан]]
+
−
| —
+
−
| [[1734 жыл]]
+
−
| [[1771 жыл]]
+
−
| 37
+
 
|-
 
|-
−
| 18
+
| 2 || Әбілғазы хан || Батыр хан || 1815-1823
−
| [[Абылай хан]]
+
−
| [[Сурет:Abylai Khan.jpg|100px|Абылай хан бетсуреті]]
+
−
| [[1771 жыл]]
+
−
| [[1781 жыл]]
+
−
| 10
+
 
|-
 
|-
−
| 19
+
| 3 || [[Қаратай Нұралыұлы|Қаратай хан]] || Нұралы хан || 1824-1845
−
| [[Кенесары хан]]
+
|-
−
| [[Сурет:Ulyhanblack.jpg|100px|Кенесары хан бетсуреті]]
+
| 4 || [[Арынғазы хан]] || Әбілғазы хан || 1845-1847
−
| [[1841 жыл]]
+
−
| [[1847 жыл]]
+
−
| 6
+
 
|}
 
|}
  
−
{{Қазақ хандары}}
+
==Бөкей Орда хандарының тізімі==
 +
{| class="wikitable"
 +
|-
 +
! № !! Аты !! Әкесінің аты !! Билеген жылдары
 +
|-
 +
| 1 || [[Бөкей хан]] || Нұралы хан || 1800-1815
 +
|-
 +
| 2 || Шығай хан || Нұралы хан || 1815-1823
 +
|-
 +
| 3 || [[Жәңгір-Керей хан|Жәңгір хан]] || Бөкей хан || 1824-1845
 +
|-
 +
| 4 || Сайыпкерей хан || Жәңгір хан || 1845-1847
 +
|}
  
−
[[Санат:Қазақ хандары]]
+
==Сілтемелер==
 +
* [[Қазақ хандығы]]
 +
* [[Қазақ хандығының тарихы]]
 +
* [[Қазақ хандары]]
 +
* [[Хан]]

18:07, 2016 ж. шілденің 2 кезіндегі түзету

Үлгі:Тексерілмеген мақала

Қазақ Хандығы хандарының тізімі

№ Аты Әкесінің аты Билеген жылдары
1 Керей хан Болат хан 1465-1474
2 І Жәнібек хан Барақ хан 1474-1480
3 Бұрындық хан Керей хан 1480-1511
4 Қасым хан І Жәнібек хан 1511-1518
5 Мамаш хан Қасым хан 1518-1523
6 Тахир хан Әдік сұлтан 1523-1533
7 Хақназар хан Қасым хан 1538-1580
8 Шығай хан Жәдік сұлтан 1580-1582
9 Тәуекел хан Шығай хан 1582-1598
10 Есім хан Шығай хан 1598-1628
11 ІІ Жәнібек хан Есім хан 1628-1643
12 Жәңгір хан Есім хан 1643-1652
13 Батыр хан Бөлекей сұлтан 1652-1680
14 Тәуке хан Жәңгір хан 1680-1715
15 Қайып хан Қысырау сұлтан 1715-1718
16 Болат хан Тәуке хан 1718-1729
17 Абылай хан Уәли сұлтан 1771-1781
18 Кенесары хан Қасым сұлтан 1841-1847

Қазақ Хандығының ханаралық заманында билеген хандарының тізімі

Аты Әкесінің аты Билеген жылдары
Ахмет хан Жаныс сұлтан 1533-1535
Тоғым хан Жәдік сұлтан 1533-1537
Бұйдаш хан Әдік сұлтан 1533-1538

Ұлы жүз хандарынің тізімі

№ Аты Әкесінің аты Билеген жылдары
1 Жолбарыс хан Тұрсын сұлтан 1715-1718
2 Есім хан Сәмеке хан 1750-1778
3 Әбілпейіз хан Әбілмәмбет сұлтан 1771-1783

Орта жүз хандарынің тізімі

№ Аты Әкесінің аты Билеген жылдары
1 Сәмеке хан Тәуке хан 1719-1734
2 Әбілмәмбет хан Болат хан 1729-1771
3 Абылай хан Уәли сұлтан 1771-1781
4 Уәли хан Абылай хан 1781-1819
5 Шыңғыс хан Бөкей хан 1819-1822
6 Ғұбайдолла хан Уәли хан 1821-1824

Кіші жүз хандарынің тізімі

Ресей патшасы тағайындаған Кіші жүз хандарынің тізімі

№ Аты Әкесінің аты Билеген жылдары
1 Әбілқайыр хан Қажы сұлтан 1718-1748
2 Нұралы хан Әбілқайыр хан 1748-1786
3 Жармұхаммет хан Әбілқайыр сұлтан 1786-1791
4 Ералы хан Әбілқайыр хан 1791-1794
5 Есім хан Нұралы хан 1796-1797
6 Айшуақ хан Әбілқайыр хан 1797-1806
7 Жантөре хан Айшуақ хан 1806-1810
8 Шерғазы хан Айшуақ хан 1812-1824

Халық сайлаған Кіші жүз хандарынің тізімі

№ Аты Әкесінің аты Билеген жылдары
1 Батыр хан Қайып хан 1800-1815
2 Әбілғазы хан Батыр хан 1815-1823
3 Қаратай хан Нұралы хан 1824-1845
4 Арынғазы хан Әбілғазы хан 1845-1847

Бөкей Орда хандарының тізімі

№ Аты Әкесінің аты Билеген жылдары
1 Бөкей хан Нұралы хан 1800-1815
2 Шығай хан Нұралы хан 1815-1823
3 Жәңгір хан Бөкей хан 1824-1845
4 Сайыпкерей хан Жәңгір хан 1845-1847

Сілтемелер

«http://kk.encyclopedia.kz/index.php?title=Қазақ_хандары&oldid=581» бетінен алынған