Қазақстандағы неолиттік ескерткіштер бетінің бастапқы мәтінін қарау

Қазақстан аумағында сегізжүзге жуық '''неолиттік ескерткіштер''' табылған. Әдетте өзендік тұрақтарда, сондай-ақ көлдік үлгідегі тұрақтарда едәуір көп заттар табылады. Мұның өзі бұл жерде адамның тұрақты немесе ұзақ уақыт тұрғанын көрсетеді. Мұндай тұрақтардан негізгі құрал-саймандар – пышақ тәрізді қалақтар және қырғыштар. 

Қазақстанда шөл далаларындағы неолиттік ескерткіштердің бір ерекшілігі, олардың көпшілігі-ашық үлгідегі  тұрақтар. Олар: Шығыс Қазақстандағы Усть-Нарын, Орталық Қазақстандағы Қарағанды, Зеленая Балка, Солтүстік Қазақстандағы Пеньки т.б. тұрақтар. Бұлар Сарыарқаның  солтүстігінде, Ертістен Есілге дейінгі аралықта орналысқан. Олар жаңа тас ғасырының ерте кезіне, яғни б.з.б. 5 мыңжылдыққа жатады.

Неолиттік тұрақтар орналасу сипатына қарай
* бұлақтық,
* өзендік,
* көлдік,
* үнгірлік тұрақ деп төрт түрге бөлінеді.

Неолит кезеңінің ең көне б.з.б. 5 мыңжылдыққа жататын тұрақтарының бірі - [[Қараүнгір]]. Ол [[Оңтүстік Қазақстан облысы]] [[Түлкібас ауданы]]нда орналасқан. Қараүнгір тұрағынан шақпақтастан жасалған және сүйек бұйымдар – көзі бар инелер, біз, тескіштер, тегістегіш-жонғыштар және т.б. табылған.

Сексеуіл неолит тұрағы [[Қызылорда облысы]]нда орналасқан. Оның маңында су қоймасы болған және онда көп мал қалдықтары табылған. Демек Сексеуіл тұрағының тұрғындары мал өсірумен және аңшылықпен шұғылданған.

[[Солтүстік Қазақстан]]да [[Пеньки]] селосы маңындғы тұрақта тас шапқылар, жалпақ пышақтар, қырғыштар кездеседі ондағы адамдардың негізгі шаруашылығы орман, көлден құс, балық аулау, терімшілік болған.

[[Орталық Қазақстан]] [[Қарағанды]], [[Зеленая Балка]] тұрақтарына үй малының сүйектері табылған.

[[Жезқазған]] өңірінен жұз елуге жуық тұрақ, көне кен және жерлеу орындары табылған.

[[Шығыс Қазақстан]] аймағынан табылған қоныстар неолит дәуірінде бұл аймақты мекендеушілер егіншілікпен, балық аулау және терімшілікпен айналысқан екенін дәлелдейді.<ref>Алматы Атамұра 2015 6 сынып Ежелгі Қазақстан тарихы</ref>

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

[[Санат:Неолит]]
[[Санат:Қазақстандағы археология]]
[[Санат:Тарихи ескерткіштер]]
[[Санат:Тас дәуірі]]