Шайтанкелмес бетінің бастапқы мәтінін қарау

{{taxobox
|name = Шайтанкелмес
|image = Polemonium caeruleum20110612 369.jpg
|regnum = [[Өсімдіктер]]
|divisio = [[Гүлді өсімдіктер]]
|classis = [[Қос жарнақтылар]]
|unranked_ordo = [[Asterids]]
|ordo = [[Ericales]]
|familia = [[Polemoniaceae]]
|genus = ''[[Polemonium]]''
|species = '''''P. caeruleum'''''
|binomial = ''Polemonium caeruleum''
|binomial_authority = [[Carl Linnaeus|L.]]
}}
 
'''Шайтанкелмес''' немесе '''[[көкшіл көкшегүл]]''' ({{lang-la|Polemonium caeruleum}}) - көп жылдық, [[көкшегүлдер тұқымдасы]] [[көкшегүл]] туысына жататын шөп тектес өсімдік.

== Сипаты ==
[[Сурет:Polemonium caeruleum nf.jpg|thumb|left|180px|]]
* Тамыр сабағы қысқа, одан көптеген жіңішке тамырлар тарайды.
* Жапырақтары кезектесіп, жарыса орналасқан, қауырсын тәрізді, сопақша, ұштары сүйір келеді. Төменгі жағындағы жапырақтарының сағақтары ұзын, жоғарғы жағындағы жапырақтары отырмалы.
* Гүлдері көкшіл түсті, майда, жағымды иісі бар. Гүл тостағаншасының қалақшалары да, гүл жапырақшалары да бес-бестен болады.
* Жемісі - сопақша келген көп тұқымды қауашақ.
* [[Маусым]]-[[шілде]] айларында гүлдейді. Жемісі [[тамыз]]-[[қыркүйек]] айларында піседі.
* Өсетін [[ареал]]ы: ормандардың шеттерін, шабындықтар, жолдардың жиегі, өзендердің жағалары, орман ішіндегі алаңқайлар.

== Емдік қасиеті ==
Шайтанкелмес - халық медицинасында көп тараған дәрілік өсімдіктердің бірі. Дәрілік мақсат үшін өсімдіктің тамыр сабағын және тамырын тамыз-қыркүйек  айларында қазып, жинап алады.
* Құрамында сапониндер, [[шайыр]], [[органикалық қышқылдар]], [[эфир майлары]] бар.
* Бұл өсімдікті [[жүйке жүйесі]]н тыныштандыратын, [[қақырық]] түсіретін дәрі есебінде пайдаланады. 
* Сонымен қатар [[қояншық]] ауруына қарсы және [[ұйқы]] қашқанда қолданылатын шипалық қасиеттері бар.
* Шайтанкелместі [[асқазан]]ға және [[ұлтабар]]ға [[жара]] түскенде  [[емдеу]] үшін де пайдаланады.<ref>Қазақстанның дәрілік өсімдіктері. Іскендіров Әбіш. Алматы "Қазақстан" 1982, 188 бет.</ref> 

== Тағы қараңыз ==
* [[Дәрілік өсімдіктер]]

== Дереккөздер ==
<references/>
[[Санат:Көкшегүлдер]]
[[Санат:Дәрілік өсімдіктер]] 
[[Санат:Қазақстан флорасы]]