Педиплен бетінің бастапқы мәтінін қарау

[[File:Salair-01.jpg|thumb|alt=A.]]
'''Педиплен''' ({{lang-la|pedis}} - баурай, plain - жазық) — ертеде таулы-қыратты бедердің орнында болған педименттердің бір-бірімен қосылуы нәтижесінде қалыптасқан сәл еңіс, түгелдей денудацияға ұшыраған жазық; бірнеше педимент (қатты түп жыныстардан қалыптасқан) өңірлерден құралатын тау етегіндегі жазық; таулы алаптың көтерілу жағдайында эрозия мен денудацияның тау етегі шеттерін қазып отыруы арқылы пайда болған тау алды жазықтық.<ref>Қазақ тілі термиңдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: География және геодезия. — Алматы: "Мектеп" баспасы, 2007. — 264 бет. ISBN 9965-36-367-6</ref>

Бұл жазықтың бетінде алғашқы жоғары деңгейде қалған құламалы беткейлі оқшау таулар көтеріліп тұрады. Олар қазіргі жазықтың 10%-ын ғана қамтиды. Педиплен тым континенттік аридтік және семи-аридтік климатты аймақтарға (мысалы, Африканың шөлдері мен саванналарына) тән.

Педиплен құрлықтың шұғыл климат жағдайында физикалық үгілу ([[опырылым]], сусыманың қалыптасуы) және нөсер жаңбырдың ағын суы, т.б. [[эрозия]] процестер нәтижесінде тау жыныстары беткейден етекке қарай ысырылып, таралуынан қалыптасады. Беті борпылдақ жыныстар қабатымен жабылған түп жыныстар жер бетіне шығып жатады; кейде мүжілген тау жұрнақтары түрінде болады. Педиплен Қазақстанда [[Мұғалжар]], [[Доңызтау]] аумактарында кездеседі.<ref name="source2">«Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «[[Қазақ энциклопедиясы]]» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, VII том</ref>

Ағылшын геоморфологы Кинг педипленді пенепленге қарсы қояды, өйткені пенеплендену (тегістелу) жер бетінің бір уақытта жоғары жақтан тозуынан болады да, ал педиплен беткейлердің «параллельді шегінуі» жағдайында өсіп отырады.<ref name="source1">Русско-казахский толковый географический словарь, 1966</ref>

==Дереккөздер</span>== 
<references/>

{{wikify}}

[[Тау алды кертпештері]]

[[Санат:География]]
[[Санат:География және геодезия]]
[[Санат:Сөздік]]


{{stub}}