Орнықтылық бетінің бастапқы мәтінін қарау

[[File:Stability.svg|thumb|Орнықтылық системасы]]
'''Орнықтылық'''– жүйелердің қозғалысын сипаттайтын [[параметр]]лердің ұзақ уақыт сақталуы. Орнықтылық мәселелері барлық [[физика]], [[механика]], [[химия]], т.б. құбылыстарды зерттегенде туады. Мысалы, [[механикалық қозғалыс]]тағы орнықтылықты зерттеген Ж.Лагранж (1736 – 1813), П.Лаплас (1749 – 1827), Е.А. Ляпунов (1857 – 1918), С.Пуассон, Н.А. Жуковский (1847 – 1921), Б.Якоби (1801 – 74), т.б. ғалымдар jрнықтылықтың әр түрлі анықтамасын берген. Солардың ішінде орнықтылықтың ең жалпы, қолайлы анықтамасын беріп, [[математикалық теория]]сын жасаған Ляпунов болды. Ляпуновтың теориясы бойынша жүйе орнықтылық күйде болу үшін ''жүйенің аз қозуынан'' (жүйеге аз энергия берілгенде) оның келесі уақыт ішінде орнықтылық күйден ауытқытуы аз болуы шарт. Осы жағдайда жүйе өзінің орнықтылық күйіне қайта келеді. Консервативті жүйелер орнықтылық күйде болу үшін олардың [[потенциалдық энергия]]сы ''минимум'' мәнінде болуы керек.<ref>“Қазақстан”: Ұлттық энцклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9</ref>

==Ляпунов орнықтылығы==
Ляпунов орнықтылығы - [[Дифференциалдық теңдеулер|дифференциалдық теңдеу]] шешімінің бастапқы шарттан бірқалыпты үздіксіз тәуелділігін көрсетеді.<ref>Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Механика / Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын - Павлодар : «ЭКО»ҒӨФ. 2007.-29 1 б. ISBN 9965-08-234-0</ref><ref>Рахимбекова З.М. Материалдар механикасы терминдерінің ағылшынша-орысша-қазақша түсіндірме сөздігі ISBN 9965-769-67-2</ref>

== Дереккөздер==
<references/>
{{wikify}}

[[Санат:Ғылым]]
[[Санат:Сөздік]]
[[Санат:Механика]]

[[Санат:Материалдар механикасы терминдері]]

[[de:Stabilitätstheorie]]
[[en:Lyapunov stability]]
[[eo:Stabileco de dinamika sistemo]]
[[fr:Stabilité de Lyapunov]]
[[it:Stabilità secondo Lyapunov]]
[[ja:リアプノフ安定]]
[[pl:Metody Lapunowa]]
[[ru:Устойчивость (динамические системы)]]
[[zh:李雅普诺夫稳定性]]