Бериллий кентастары бетінің бастапқы мәтінін қарау

[[File:Beryllium OreUSGOV.jpg|thumb| alt=A.| ''[[Бериллий|Бериллий кентасы]]''.]]

'''Бериллий кентастары ''' – құрамында [[бериллий]] металы болатын [[минерал]]дар тобы. Бериллийдің 42 минералы белгілі, олардың басым бөлігі силикаттар класына жатады. Басты бериллий құрамды минералдардағы бериллий оксидінің (ВеО) мөлшері: [[берилл|берилде]] 14%, [[фенакит]]те 42 – 45%, [[бертрандит]]те 40 – 42%, [[гельбертрандит]]те 32 – 35%, [[хризоберилл]]де 18 – 20%, [[гельвин]] мен [[даналит]]те 10 – 12%, [[эвклаз]]да 16 – 17%, [[лейкофан]]да 10 – 12%. Бұл минералдардан механикалық іріктеу немесе уатып көбікке шығару (флотация) тәсілдерімен 10%-дық, 8 – 6%-дық және 5%-дық [[ВеО]] концентраты алынады. Бериллий минералдарда [[Изоморфтық|изоморфты]] [[қоспа]] түрінде де кездеседі (мысалы, [[везувиан]]да 1 – 4% және бериллий-маргаритте 1 – 3%). '''Бериллий кентастарының''' көпшілігі [[магма]] әсерінен пайда болған жыныстарда – лейкократты граниттерде, сілтілігі жоғары гранитоидтарда түзіледі. Негізінен олар 7 кентастық формацияларға жіктеледі: 
#бериллийлі [[гранит]]-[[пегматит]]тер (ВеО-ның орташа мөлшері 0,05 – 0,4%); 
#[[фенакит]]-[[гентгельвин]]ді дала шпатты метасоматиттер (0,3 – 0,55%); 
#гельвинді және хризобериллді грейзендер (0,1 – 0,3%); 
#берилл және [[бертрандит]] құрамды слюдалы грейзендер мен [[кварц]]ты желілер (0,1 – 0,15%, кейде 1%); 
#берилл, [[хризоберилл]] және фенакит құрамды слюда-флюоритті грейзендер (0,1 – 0,15%); 
#фенакит, бертрандит және т.б. құрамды флюоритті метасоматиттер және дала шпаты-[[кальций]]лі ұсақ желілер (0,2 – 1,5%); 
#гельбертрандитті флюориттелген [[риолит]] туфтары (0,4 – 0,7%). 
Әлемде пегматиттік формация кендеріндегі [[бериллий]] қоры 80%-ға жуық, бірақ олардан тек 30 – 35% ВеО өндіріледі, ал флюориттелген риолиттерден ВеО өндірілу мөлш. 65 – 70%-ға жетеді. [[Қазақстан]]да бериллий кен орындары [[Қарағанды облысы|Қарағанды]] облысында ([[Бакен]], [[Ақшатау]], [[Қараоба]], [[Нұраталды]], [[Қоңырат]]), [[Шығыс Қазақстан облысы|Шығыс Қазақстан]] облысында ([[Ақтау]], [[Жоғарғы Лабан]], [[Желке]], [[Талдысай]], [[Қаражал]]) бар.

<ref name="source1">“Қазақ Энциклопедиясы”</ref>

==Дереккөздер</span>==
<references/>

{{wikify}}

[[Санат:Қазақстан табиғаты]]
[[Санат:Минералдар]]


{{stub}}