Бассүйек және иық, жамбас белдеулері мен қол-аяқ сүйектері бетінің бастапқы мәтінін қарау

== Бассүйек ==

Бассүйек - [[ми сауыты]] мен бет бөлімдеріне бөлінеді. Ми сауыты бөлімі бірімен-бірі берік (қозғалмай) байланысқан маңдай ''(1), тебе (9), самай (8), шуйде (7)'' және т. б. сүйектерден құралған . Жаңа туған нәрестенің маңдай бөлімінде бүлкілдеп тұратын жұмсақ жері - еңбегі ([[родничок]]) болатынын байқаған шығарсыңдар . Пішіні ромбы тәрізді, тынысалу қозғалысының өсерінен бұлкілдейді. [[Ми сауыты]] бөліміндегі сүйектер бірден қатаймай, бірнеше даму сатысынан өтеді. Алдымен жұқа жарғақты, содан соң шеміршекті болып, ең соңында сүйекке айналады. Нәрестенің маңдай тұсы жарғақты, мұндай жерлер самайдың тұсында да болады. Бала 2 жасқа келгенде сүйектері қатая бастайды. [[Ми сауыты]]ның шүйде сүйегінде жұлын мен миды жалғастырып тұратын үлкен шүйде тесігі болады. Адам бассүйегінің ми сауыты бөлімінің көлемі жануарлармен салыстырғанда үлкен. Бет бөліміне - үстіңгі және астыңғы [[жақсүйек]]тері, [[бет]], [[мұрын]], [[таңдай]] және т. б. сүйектері жатады. Астыңғы [[Жақсүйексіздер|жақсүйегі]] самай сүйегімен шықшыт буыны аркылы байланысқан Кейбір бассүйек бөлімдерінде (маңдай, үстіңгі жақсүйек және т. б.) ауа болатын қуыстар бар. Ол сүйектердің жеңіл болуын қамтамасыз етеді

== Қол қаңқасы ==

Қол қаңқасы - [[иық]] белдеуі мен қол сүйектерінен тұрады. Иық белдеуіне екі ''бұғана'' мен екі жауырын сүйектері жатады. Жауырын-ның пішіні үшбұрышты үш қырлы, жұқа әрі жалпақ сүйек.

Бұғананың бір шеті [[төссүйек]]пен, екінші шеті жауырынмен байланысады. Қол сүйектеріне жататындар: тоқпан жілік, кәрі жілік пен шынтақ сүйегі ([[білек]]), қол басы сүйектері. Кәрі жілік шынтақ сүйегімен қатарласа орналасқан. Тоқпан жіліктің ішкі қуысын жілік майы толтырып тұрады

=== Қол басы суйектеріне === 
Қол басы суйектеріне - [[білезік]], алақан және саусақ сүйектері жатады. Білезікте (запястья) 2 қатар орналасқан 8 сүйек, алақанда 5 сүйек, саусақтарда 14 сүйек болады. Саусақ сүйектерінің - бас бармақтан баскасының әрқайсысында 3 [[қысқа сүйек]] (фаланги), ал бас бармақта екеу болады

== Аяқ қаңқасына ==

Аяқ қаңқасына - жамбас белдеуі мен аяқ ұшы сүйектері жатады Жамбас пен сегізкөз тұтасып жамбас қуысын құрайды. Әрбір жамбас сүйегінің өзі бірімен-бірі тұтасып кеткен 3 сүйектен ([[мықын]], [[шат]], [[шоңданай]]) тұрады

=== Аяқ суйектеріпе жататындар: ===

Аяқ суйектеріне жататындар: [[ортан жілік]], [[асықты жілік]], [[шыбық сүйек]], [[толарсақ]], [[аяқ ұшы]] және башпай сүйектері . Асықты жілікпен қатарласа тұратын жіңішке сүйек - [[шыбық]] (садақ) сүйек деп аталады. [[Ортан жілік]]тің жұмыр ұршық басы жамбас ойысына кіріп тұрады. Толарсақта 7 сүйек бар, оның ең ірісі - өкше сүйегі. Табанды қысқа бес сүйектер құрайды. Қол саусақтары сияқты аяқтың башпайлары да, үлкен башпайдан басқасы 3 қысқа сүйектен құралған. Қол және аяқ сүйектері бірімен-бірі қозғалмалы (буын арқылы) байланысқан. Мысалы, [[шынтақ буыны]], [[тізе буыны]] және т. б. Аяқ ұшы сүйектерінің дұрыс қалыптаспауынан көбіне жалпақ-табандылық ауытқуы пайда болады . Оған аяқ бұлшықеттерінің өлсіз дамуы да әсер етеді. Бұл кезде аяқ ұшы сүйектерінің күмбезденіп орналасуы ауытқып, [[табан сүйектері]] жерге толық тиіп тұрады. Жүргенде, жүгіргенде аяқтың бұлшықеттері тез шаршайды. Жалпақтабандылықты болдырмау үшін өкшесі бар аяқ киім кию керек.
<ref>Биология:Жалпы білім беретін мектептің 8-сыныбына арналған оқулық. Алматы: Атамұра, 2008. ISВN 9965-34-812-Х</ref>

==Дереккөздер==
<references/>

{{wikify}}

[[Санат:Биология]]


{{Biosci-stub}}

[[be-x-old:Галаўны мозг]]
[[scn:Ciriveddu]]