Алеп құмайы бетінің бастапқы мәтінін қарау

{{taxobox
|name = Құмай
|image =   Sorghum halepense-thicket.jpg
|regnum = [[Өсімдіктер]]
|unranked_divisio =  
|unranked_classis =  [[Дара жарнақтылар]]
|unranked_ordo =  
|ordo =  
|familia = [[Астық тұқымдасы]]
|genus =  Құмай (''Sorghum halepense'')
|species =  
|binomial =  
|binomial_authority =   
|}}

'''Құмай(өсімдік)''' ({{lang-la|Sorghum halepense}})<ref>Қазақстан табиғаты:Энциклопедия / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы:" Қазақ энциклопедиясы" ЖШС, 2011. Т.З. - 304 бет. ISBN 9965-893-64-0 (Т.З.), ISBN 9965-893-19-5</ref> - [[астық тұқымдасы]]на жататын көп жылдық [[арамшөп]].

== Ботаникалық сипаты ==
[[Сурет:Starr 030612-8001 Sorghum halepense.jpg|thumb|left|200px|Құмай (дәні, жапырағы, сабағы).]]
* Биіктігі 1-1,5 м-дей, сыртқы түрі [[жүгері]]ге ұқсас.
* [[Жапырақ]]тары ұзын, [[диаметр]]і 1-3 см. 
* Көп [[гүл]]ді сыпртқы [[гүлшоғыр]]ының биіктігі 60 см-дей. Әрбір гүлі [[жарғақ]] тәрізді екі гүл қабыршағынан тұрады. Аталығы - үш, аналығы - біреу. [[Маусым]]-[[шілде]] айларында гүлдейді.
* [[Жеміс]]і - [[дән]].

== Таралу аймағы ==
Құмай [[құрғақшылық]]қа төзімді, өнімділігі және азықтық құндылығы жоғары. [[Жерорта теңізі]]нен Үнді және [[Қытай]]ға дейінгі аралықта, [[Орта Азия]] мен [[Қазақстан]]ның оңтүстігінде және [[Солтүстік Кавказ]]да таралған.

== Құрамы ==
Құмай [[көміртек]]ке, [[белок]]қа, [[амин қышқылдары]]на, [[каротин]]ге, [[минерал]]ды заттарға, А провитаминіне, В тобының [[дәрумен]]деріне бай. Оның дәнінде 70-73% [[крахмал]], 12-15% белок, 3,5-4,5% [[май]] болады.

== Емдік қасиеті ==
Емдік мақсатқа құмайдың [[көктем]] мен [[күз]] айларында жиналған сабағы мен тамыры пайдаланылады. Оның судағы [[тұнба]]сымен [[құяң]] және [[жүйке]] [[ауру]]ларын емдейді.

== Шаруашылықтағы қолданысы ==
[[Гүлшоғыр]]ынан сыпыртқы жасайды, сондай-ақ [[қызыл]] [[бояу]] және [[балауыз]] алынады.
<br />
Көк [[шалғын]]ы [[мал]] [[жайылым]]ы, [[сабан]]ы [[қағаз]] жасауға, [[ши тоқу]]ға пайдаланылады.
<br />
[[Тұқым]]ы, жасыл шөбі құнарлы [[жемшөп]], [[пішен]]і [[құстар]]ға, [[ауыл шаруашылығы]] малдарына және [[тоған]] [[балық]]тарына бағалы азық.
<br />
Құмай суғармалы егістікке, [[мақта]]ға көп [[зиян]] келтіреді.

== Дереккөздер ==
<references/>

[[Санат:Дәрілік өсімдіктер]][[Санат:Қазақстан флорасы]][[Санат:Астық тұқымдасы]]