Жұмыла бетінің бастапқы мәтінін қарау

[[Түсіндірме сөздік]]те бұл сөздің мағынасын ұғындыру ретінде —''«жабыла»'' түлғасын алған. ''«...Олай болса, осы мәселені шешуге жұмыла кірісуіміз керек»'' ([[Ғабит Махмұтұлы Мүсірепов]], Суреткер.).

[[Радлов|В. Радлов]] өзінің сөздігінде бұл сөздің тек [[қазақтар]]да қолданылатынын көрсете отырып, ''«бүкіл»'', ''«барлық»'' мағынасын білдіретін [[арабтар]]дан ауысқан ''«джумла»'' тұлғасындағы сөз екендігін айтады. В. Радловтың пікірінің дұрыстығы 1984 жылы баспадан шыққан [[Оңдасынов|Н. Оңдасыновтың]] ''«Арабша-қазақша түсіндірме сөздігінен»'' анықтала түскендей болады. ''«Анықтала түскендей болады»'' деп күмәндануымыздың да өзіндік мәні жоқ емес. Ертедегі түркі жазба ескерткіштері дерегіне зер салсақ, дәл сол мағынадағы әрі дыбыстық құрамы жағынан ұқсас сөз кездеседі. М. Қашқари сөздігі мен [[ұйғырлар|ұйғыр]] жазуларында: ''«йумғы»'' —бәрі; ''йумғын''—бәрі, бірге; ''йумғу'' — бәрі, барлығы сияқты мәліметтер бар. Әдетте, біз мысал алған сөздікте сөздердің [[араб тілі|араб]], [[парсы тілі]]нен ауысқандығын аңғартатын белгілер қойылып отырады. Ал мына біз келтірген сөздердің тұсында ол дәстүрдің нышаны білінбейді. Осы жағдайларды еске ала келіп, ''«жұмыла»'' сөзінің төркіні түркі тілдерінің өзі болар деген ойдамыз. Бұған қоса [[моңғол тілі]]нде ''«барлық»'', ''«барша»'' мағынасын беретін ''«цем»'' сөзінің кездесуі де бұларға ол сөз [[арабтар]]дан ауысты дегеннен гөрі, түркі тілдерінен енген деу шындыққа жақын болмақ. Кім біледі, арабтардағы ''«джумла»'' сөзінің өзі оларға түркі тілдерінен ауысқан болуы мүмкін.<ref>Бес жүз бес сөз.— Алматы: Рауан, 1994 жыл. ISBN 5-625-2459-6</ref>
 
==Дереккөздер==
<references/>
{{wikify}}

{{Суретсіз мақала}}

[[Санат:Сөздік]]
[[Санат:Әдебиет]]