Ағаштың безі бетінің бастапқы мәтінін қарау

'''Ағаштың безі''' (''үйілі, ұрысы, тошыны'' ) - ағаш діңінде немесе түбірінде пайда болған, әбден қатайып беріш болып қалған бөлігі. Ағаштың діңіндегі шодырайып шыққанын ағаштың ұрысы, [[бұтақ]] пен [[дің]]нің арасындағы шыныланып қатайып қалған бөлігін ағаштың безі деп ажыратады. [[Без]] ағаштың «көзі» бүршік атпай (жарылмай), «бұйыққаннан» пайда болады. Қобызды мадақтағанда «ақ қайыңның безінен қағып алған» дейді. Ағаш безінен бұйым жасау оның қатты болуына байланысты құрал-сайманның өткірлігін, оюшы шебердің қолының қарымын талап етеді. Ағаштың ұрысынан, безінен жасалған бұйым уақыт өте келе қызыл қоңыр, шұбар түсті табиғи өрнегі (текстурасы) ашыла түсетіндіктен онан [[құты]], [[саптыаяқ]], [[тостаған]], [[ағаш аяқ]] сияқты әртүрлі ыдыс түрлерін жасайды. [[Ілияс Жансүгіров]] ағаштың безінен жасалған саптыаяқтың мықтылығы туралы «''Қабаққа біткен қайыңның, Беріші еді, безі еді''», - деген болатын. Шеберлер [[емен]], [[ырғай]], [[қараағаш]]тың безінен (көзі үйлі, берішінен) ағаш балға, шоқпар, сойыл және т.б. сан алуан құралдар мен бұйымдар да жасаған.<ref>Қазақтың этнографиялық категориялар, ұғымдар мен атауларының дәстүрлі жүйесі. Энциклопедия. - Алматы: DPS, 2011. - ISBN 978-601-7026-17-2</ref>

== Дереккөздер ==
<references/>

{{wikify}}
{{Суретсіз мақала}}

[[Санат:Мәдениет]]
[[Санат:Терминология]]
[[Санат:Қолөнер]]


{{stub}}