Тірі заттек

Қазақстан Энциклопедиясы жобасынан алынған мәлімет

Tipi заттек - биосферадағы тірі организмдердің жиынтығы және биомассасы. В.И.Вернадский бірінші рет биосфераның тірі заттектерінің жалпы массасын есептеп шығарды (101S т). Алайда бұл шама біраз артық болып шықты. Сондықтан оңы Н.И.Базилевич, Л.Е.Родин жоне Н.Н.Розов есептеп шығарды (1012 т). Құрлық биомассасының негізгі бөлігін жасыл өсімдіктер (99,2%), ал мұхиттажануарлар мен микроорганизмдер (93,7%) құрайды. Материк бетіндегі тipi заттектің массасы мұхит биомассасынан 800 есе артық. Биосферадағы мекен етушілер түрі және морфологиясы жағынан әр алуан. Қазіргі кезде жер бетінде организмнің 2 млн-нан артық түрі бар. Олардың 1,5 млн-нан астамы жануарлардың, 500 мыңға жуығы өсімдіктердің түрлері болып табылады.<ref>Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Физика / Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д,, профессор Е. Арын – Павлодар: С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті, 2006. ISBN 9965-808-88-0</ref> В.И.Вернадскийдің теориясы бойынша тірі зат биосферада 5 негізгі қызмет атқарады:

  • тірі заттың энергетикалық қызметі
  • тірі заттың газдық қызметі
  • тірі заттың концентрациялау қызметі
  • тірі заттың тотықтыру-тотықсыздандыру қызметі
  • тірі заттың ыдырату (деструктивтік) қызметі <ref> М.Ш.Алипов.Экология және тұрақты даму. Алматы 2012 ISBN 978-601-7275-58-7</ref>

Дереккөздер

<references/>

{{#invoke:Message box|ambox}}{{#if:||{{#if:||}}}}

{{#invoke:Message box|ambox}}{{#if:||{{#if:|[[Санат:Еш медиа файлы жоқ мақалалар/{{{1}}}]]|}}}}


{{#ifeq:|Үлгі

| Бұл үлгі мақалаларды автоматты түрде Үлгі:C қосады. {{#ifeq:Тірі заттек|Документация||}}{{#if::Санат:Үлгілер:Аяқталмаған мақалалар|}} |{{#if:||{{#if::Санат:Үлгілер:Аяқталмаған мақалалар|}}}} }}