Сүйүнбай Эралиев

Ақын Сүйүнбай Эралиев Талас ауданының Үч-Эмчек ауылында 1921-жылы 15-қарашада туған. 1940-жылы орта мектепті бітірген. Ұлы Отан Соғыс жылдарында 1942–1944 ж. соғысқа қатысып, ауыр жараланған. 1944–1951-жж. Талас облыстық «Лениндік ту» гәзетінің жауапты хатшысы, «Қырғызстан пионері» гәзетінің жауапты редакторы, 1959–1965-ж. Қырғызстан Жазушылар союзының басқармашылығынын хатшысы, 1965–1967-ж. Мәскеудегі Жоғарғы әдебиеттік курстарда оқыды, 1967–1984 ж. Жазушылар союзының басқармашылығының әдеби кеңесшісі, 1984-жылдан Қырғызстан Жазушылар союзының қырғыз ақындарының ассоциациясының президенті болған. Өлеңдері 1939-жылдан жариялана бастаған. Бірінші поэтикалық жинағы «Бірінші жаңғырық» деген атпенен 1949-жылы жарық көрген. С.Эралиев қырғыз поэзиясында бірінші болып еркін өлең формасын 1966-жылы жазылған «Жұлдыздарға саяхат» поэмасында шеберлікпен пайдаланған. Ақын У.Уитменнің, Р.Тагордың, М.Турсун-Заденің А.Твардовскийдің шығармаларын қырғыз тіліне аударған. С.Эралиевтің шығармалары көп тілдерге аударылып, «Жұлдыздарға саяхат» поэмасы 1967-жылы Югославияда басылып шыққан. 1948-жылдан КСРО Жазушылар союзының мүшесі, 1974-жылдан «Қырғызстанның Ел Ақыны». 1981-жылы ақын А.А.Фадеев атындағы бүкілсоюздық әдеби сыйлыққа ие болған, ал енді 1986-жылы «Қыстау кеутері» атты кітабы үшін (1985-жылы басылып шыққан) Қырғыз ССРінің Токтогул атындағы Мемлекеттік сыйлығын алған. 1998-жылы С.Эралиевке Қазақстанның әдебиет және искусство тармағындағы халқаралық Жамбыл атындағы сыйлығы тарту етілген. 2000-жылы қырғыз және қазақ елдерінің арасындағы достықты үлкейтуге зор еңбегі үшін Қазақстан Республикасының «Алтын көпір» атты халқаралық сыйлығы берілген. «Елдердің достығы» ордені, Ұлы Отан соғысының бірінші дәрежедегі ордені, III және I дәрежедегі Манас ордендері, көптеген медалдар және Ардақ грамоталармен сыйланган. 2006-жылы «Қырғыз Республикасының Батыры» деген атақ берілген.

ЖАРЫҚ КӨРГЕН КІТАПТАРЫ

Қырғыз тілінде

Бірінші жаңырық: Ырлар. – Ф.: Кыргызмамбас, 1949. – 78 б.

Тууган жер: Ырлар жыйнагы. – Ф.: Кыргызмамбас, 1950. – 84 б.

Ак-Мөөр: Лирикалык поэма. – Ф.: Кыргызмамбас, 1959. – 224 б.

Түнкү сыр: Поэма жана ырлар. – Ф.: Кыргызокуупедмамбас, 1960. – 99 б.

Уяң жылдыздар: Ырлар жана поэмалар жыйнагы. – Ф.: Кыргызокуупедмамбас, 1962. – 186 б.

Күндөр: Сатардын күндөлүгү – Ф.: Кыргызокуупедмамбас, 1964. – 79 б.

Жайында: Сатардын күндөлүгү. – Ф.: Мектеп, 1966. – 86 б.

Жылдыздарга саякат: Поэма жана ырлар. – Ф.: Кыргызстан, 1966. – 81 б.

Өмүрлөргө саякат: Поэмалар. – Ф.: Кыргызстан, 1967. – 104 б.

Жол: Поэма. – Ф.: Мектеп, 1969. – 79 б.

Сан тоолор: Ырлар жана поэма. – Ф.: Кыргызстан, 1971. – 266 б.

Каркыралар: Ырлар. – Ф.: Мектеп, 1972. – 88 б.

Кыргыз жаны: Ырлар, поэмалар. – Ф.: Кыргызстан, 1974. – 139 б.

Айыл ырлары: Ырлар жана поэмалар. – Ф.: Кыргызстан, 1976. – 244 б.

Сагынганда: Лирика. – Ф.: Мектеп, 1977. – 103 б.

Тандалмалар: Ырлар жана поэмалар. – Ф.: Кыргызстан, 1978. – 463 б.

Биздин суулар: Ырлар. – Ф.: Кыргызстан, 1980. – 212 б.

Тандалган чыгармалар: Ырлар, поэмалар. – Ф.: Кыргызстан, 1981. – 400 б.

Тандалган чыгармалар. – Ф.: Кыргызстан, 1983. – 412 б.

Биздин жердин көркү ай: Ырлар. – Ф.: Мектеп, 1983. – 16 б.

Кыштак кечтери: Ырлар жана поэма. – Ф.: Мектеп, 1985. – 149 б.

Кызгылт багымдат: Ырлар. – Ф.: Кыргызстан, 1987. – 312 б.

Тандалмалар: Ырлар жана поэмалардын 2 томдугу. – Ф.: Адабият, 1991.

1-т. – 1991. – 303 б.

2-т. – 1991. – 286 б.

Дүйнө: Ырлар жана поэмалар. – Ф.: Адабият, 1989. – 190 б.

Сага айткан сыр: Чакан аңгемелер. – Б.: Кыргызстан,1997. – 272 б.

Сүйгөнгө кат: Ырлар. – Б.: Кыргызстан, 1994. – 176 б.

Ырлар, поэмалар. – Б.: Шам, 2001. – 320 б.

Эсимдесиң: Ырлар жыйнагы. – Б., 1998. – 218 б.

Сага айткан сыр: Чакан ой жүгүртүүлөр, эсселер, экспромттор. – Толукталып 2-бас. – Б.: Шам., 1999. – 364 б.

С.Эралиев. – Б.: Шам, 2001. – 319 б.

Акын Сүйүнбай Эралиевдин дүйнөсү. – Б.: Бийиктик, 2002. – 311 б.

Кезиктин күүлөр ээси. – Б.: Бийиктик, 2002. – 317 б.

Тандалмалар. – Б.: Сүрөт-басма-салону ЖЧК, 2003. – 244 б.

[[Жаңыл Мырза жана Шырдакбектин боз жорго. – Б.: Бийиктик, 2003. – 69 б. Ак таңдар. – Б.: Бийиктик, 2003. – 283 б. А мен өткөн жаштыгыма кусамын. – Б.: Бийиктик, 2006. – 195 б.

Орус тилинде

Весенние цветы: Стихи и поэма. – Ф.: Киргизгосиздат, 1958. – 156 с.

Поэма о любви. – Ф.: Киргизгосиздат, 1958. – 168 с.

Упрямая красавица: Поэма. – М.: Сов. писатель, 1960. – 95 с.

Поэма о любви. – М: Мол. гвардия, 1962. – 104 с.

Застенчивые звезды: Стихи, сказки, поэмы. – Ф.:Киргизгосиздат,1933. – 104 с.

Много у меня друзей. – М.: Детгиз, 1968.

Сатар достает облака. – М.: Детгиз, 1968.

Белые запахи: Стихи и поэмы. – Ф.: Кыргызстан, 1969. – 136 с.

Сатар достает облака: Рассказ в стихах. – М: Дет. лит., 1970. – 48 с.

Земное время: Стихотворения и поэмы. – М.: Худож. лит., 1973. – 253 с.

Доброта: Стихи. – М.: Сов. писатель, 1977. – 175 с.

Памятник солнцу: Стихи и поэма. – М: Воениздат, 1978. – 102 с.

Избранное. – М.: Худож. лит., 1981. – 223 с.

За кочующими облаками: Стихотворения, поэма. – Ф.: Мектеп,1982. – 124 с.

Прекрасна наша земля: Стихи. – Ф.: Мектеп, 1984. – 14 с.

Все пройдет: Стихи, поэма. – М.: Сов. писатель, 1990. – 141 с.

Книги русских писателей, вышедшие на киргизском языке. – Ф., 1972.

Лиловый восход: Стихи. – М.: Мол. гвардия, 1985. – 95 с.

Сверкающий перевал: Стихотворения и поэма. – М.: Сов. писатель, 1981. – 128 с.

Избранное. – Б.: Бийиктик, 2005. –318 с.

Башка элдердин тилдеринде

Много у меня друзей:Стихи. – Нукус: Каракалпакия, 1967. – 63 с. – каракалп.

Эхо земли: Стихи. – Душанбе: Ирфон, 1977. – тадж.

Я сын гор: Стихи и поэма. – Ташкент: Изд-во лит. и искусство,1980. – 95 с. – узб.

У подножья Ала-Тоо: Стихотворения и поэма. – Киев: Рад. пысьменник, 1983. – 143 с. – укр.

КОТОРМОЛОРУ

Тока Салчак. Араттын сөзү: Повесть. – Ф.: Кыргызмамбас, 1955. – 132 б.

Твардовский А. Василий Теркин. – Ф.: Кыргызмамбас, 1956. – 207 б.

Баруздин С. Рави и Шаши. – Ф.: Кыргызмамбас, 1957. – 42 б.

Бекхожин К. Егор кызы – Мария: Поэма. – Ф.: Кыргызмамбас,1957. – 42 б.

Кырк кыз. Каракалпак элинин эрдик дастаны. – Ф.: Кыргызмамбас, 1960. – 332 б.

Межелайтис Э. Кастант – музыкант. – Ф.: Мектеп, 1965. – 62 б.

Айбек. Балалык: Повесть. – Ф.: Мектеп, 1970. – 264 б.

Уитмен Уолт. Жалбырактар: Ырлар. – Ф.: Кыргызстан, 1970. – 128 б.

Тагор Рабиндранат.Акыркы кат: Ырлар. – Ф.: Кыргызстан, 1972. – 118 б.

Шиллер Ф. Мария Стюарт: Трагедия. – Ф.: Мектеп, 1975. – 84 б.

Межелайтис Э. Кастант. – музыкант: Поэма. – Ф.: Мектеп, 1984. – 56 б.

{{#invoke:Message box|ambox}}{{#if:||{{#if:|[[Санат:Еш медиа файлы жоқ мақалалар/{{{1}}}]]|}}}}