Көшпелі театр

Көшпелі театр – елді мекендерді аралап спектакль көрсететін театр. Ол кәсіби ойын-сауық орнының ерекше түрі ретінде 19 ғасырда Еуропа мен Американың көптеген елдерінде пайда болды. Ресейде П.П. Гайдебуров құрған көшпелі театр кең танылды. Бұрынғы Кеңес Одағында әр түрлі жанрдағы (драма, музыкалық комедия, қуыршақ, т.б.) көшпелі театр көптеп (Мәскеудің А.Н. Островский атындағы облысы драма театры, Новосибирь облысы көшпелі театры, Татар көшпелі театрры, т.б.) құрылды. Олар көбіне тұрақты театры жоқ елді мекендерге қызмет етті. Театр репертуарының дені орыс драматургтері мен дүние жүзі классиктерінің пьесаларынан құралды. Орынбордан бастау алған орыс театры мен труппалары 1905 жылғы революциядан кейін Қазақстанға сапар шекті. Олар Қызылжар (Петропавл), Семей, Орал қалаларында ойындар көрсетеді. Татар тілінде тұңғыш спектакль 1905 жылы Орынбор қаласыннда И.Кудашев – Ашказарский ұйымдастырған шағын сауыққойлар үйірмесінің орындауында қойылды. Труппаға “Сайяр” (“Жылжымалы”) деген ат беріледі (1907 жылы). Осы театр негізінде татардың, башқұрттың бүгінгі мемлекеттік драма театрлары ашылды. Мәліметтерге қарағанда, Қызылжар, Семей, Ақмешіт, Орал, т.б. қалаларда жоғарыдағы труппалардың ықпалымен 1911 – 12 жылдары сауық үйірмелері ұйымдастырылды. Төңкерістен бұрынғы қазақтың көшпелі тұрмыс-салты көшпелі театр өнерін жатырқамай қабылдады. Оқыған қазақ жастары 20 ғасырдың басында театр өнерін жасаудағы алғашқы қадамдарын бастады. М.Әуезов “Қыр театры”, “Қала театры” деп қазақ театрын екі түрлі салада дамытудың жобасын айтты. Бірі – қалың елге ұғымды, соның мәдени салтына үйлесімді көшпелі қыр театры. Оның сахнасына қойылатын дүниелер – халық өнерінің шығармалары, ел ішіндегі түрлі ойындар, күлдіргі әңгіме, айтыстар, т.б. және соған көрермен қауымының өзін араластыру; екіншісі – қала театры, оның көрсететіні қазақтың өмірі, елдің көріністері болу керек деді. Кеңестік дәуірде ірі қалалардағы кәсіби театрлар ауылдық жерлерге барып, ашық аспан астында уақытша жасақталған сахналарда спектакльдер қойып жүрді.<ref>Қазақ мәдениеті. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2005 ISBN 9965-26-095-8</ref>

Дереккөздер

<references/> Үлгі:Stub: Қазақ мәдениеті {{#invoke:Message box|ambox}}{{#if:||{{#if:||}}}}

{{#invoke:Message box|ambox}}{{#if:||{{#if:|[[Санат:Еш медиа файлы жоқ мақалалар/{{{1}}}]]|}}}}