Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті бетінің бастапқы мәтінін қарау

{{Университет
 |Аты                   = әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті
 |Қысқартылған аты      = ҚазҰУ
 |Эмблемасы             = 
 |Сурет                 = [[Сурет:Logotip KazNU.gif|250px]]
 |Шынайы аты            = әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті
 |Халықаралық атауы     = Al-Farabi Kazakh National University
 |Бұрынғы атауы         = С.М.Киров атындағы Қазақ мемлекеттік университеті
 |Ұраны                 = 
 |Құрылған жылы         = [[1934 жыл]]
 |Жабылған жылы         =
 |Қайта құрылған        =
 |Қайта құрылған жылы   =
 |Түрі                  = Ұлттық университет
 |Басшының лауазымы     = Ректор
 |Фио лауазымы          = [[Ғалымқайыр Мұтанұлы Мұтанов]]
 |Президенті            = 
 |Ғылыми жетекшісі      = 
 |Ректоры               = [[Ғалымқайыр Мұтанұлы Мұтанов]]
 |Студенттер            = 20,000
 |Шетел студенттері     = 
 |Мамандар              = 
 |Бакалавриат           = 16,000
 |Магистратура          = 
 |Аспирантура           = 4,000
 |Докторантура          = 
 |Ғылым доктары         = 
 |Профессоры            = 
 |Оқытушылар            = 
 |Орналасқан жері       = {{KAZ}}, [[Алматы]]
 |Метро бекеті          = 
 |Кампус                = қалалық
 |Мекенжайы             = {{flagicon|Kazakhstan}} [[әл-Фараби атындағы даңғыл (Алматы)|Әл-Фараби даңғылы]], 71, [[Алматы]]
 |Сайты                 = [http://www.kaznu.kz www.kaznu.kz]
 |Марапаттары           = "Алтын сапа" 
  |lat_dir = N |lat_deg = 43|lat_min = 15|lat_sec = 09
  |lon_dir = E |lon_deg = 76|lon_min = 55|lon_sec = 36
  |CoordScale          = 3000
  |CoordAddon          = type:city(1226000)_region:KZ
  |edu_region          = KZ
}}
</noinclude>'''Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті''' (''ҚазҰУ'') - [[Қазақстан Республикасы]]ның [[жоғары оқу орны]]. Университет 180 сала бойынша мамандар дайындайды.  [[QS Әлем Университеттері Ранкингі|QS World University Rankings Results]] 2011 және [[QS Әлем Университеттері Ранкингі|Top Universities]] сайтының келтірген деректеріне қарағанда университет [[2009 жыл]]ы 600 орынна төмен болған, ал [[2010 жыл]]ы 501-550 аралығында болса, [[2011 жыл]]ы 401-450 аралығына дейін көтерілген <ref>Top Universities http://www.topuniversities.com/institution/al-farabi-kazakh-national-university</ref><ref>http://www.universityworldrankings.com/index.php?range=401-500&type=qs&year=2011</ref>. 2012 жыллғы әлемдік үздік 390 шы университет.<ref>[http://www.topuniversities.com/ Top universities].</ref> Сонымен қатар, 72 ірі компания жетекшілері мен кадр бөлімі мамандары арасында жүргізген сауалнама негізінде жасалған «Рейтинг.kz» зерттеу орталығы жүргізген зерттеудің қорытындысы бойынша әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті – 41,7 пайыз жинап, 5-орында тұр  <ref>[http://www.azattyq.org/content/kazakhstan_university_rating/24632207.html "Рейтинг.kz" зерттеу орталығының сауалнамасы]</ref>.

==Тарихы==
Қазақ ұлттық университеті өзінің негізін [[1934 жыл]]ы [[15 қаңтар]]да қалағаннан бастап [[Қазақстан]]дағы білім беру жүйесінің бетке ұстар көркі, университеттік дәстүрлердің, кәсіби білікті ғылыми және педагогикалық мектептердің бастау - көзі болды.<ref>Қазақстан Баспагері мен полиграфистері. Анықтамалық. Алматы, "Білім" баспасы. 2005 ж. — 576 бет.ISBN 9965-09-134-Х</ref>.

[[1937 жыл]]ы қыркүйекте төрт жылдық оқу жүйесіне негізделген тұңғыш гуманитарлық шет тілдері факультеті ашылды. Бір жылдан кейін 120 студенті және құрамында орыс тілі мен әдебиеті, ағылшын тілі және француз тілі тәрізді үш кафедра бар филология факультеті (оқу мерзімі 5 жылдық) ашылды. Кейіннен шет тілдері факультеті де осы құрылымға қосылды. Университетте соғыс қарсаңы және соғыстан соңғы жылдары 23 кафедрасы бар үш [[жаратылыстану]] (биология, физика-математика, химия) және екі гуманитарлық (филология мен журналистика факультеті) факультет жұмыс істеді. Университет [[1942]] жылы 257 [[физика|физик]], [[химия|химик]], [[математика|математик]], [[биология|биолог]], [[журналистика|журналист]], [[филология|филолог]], сондай-ақ Батыс Еуропа тілдерінің мамандарын даярлап шығарды.
[[Сурет:Жарлык.PNG|thumb|right|250px| КСРО халықтық кеңесінің №2293 қаулысы]]
[[1954]] – [[1955]] [[оқу жылы]] университетте 3778 студент оқыды, 386 оқытушы – [[профессор]] еңбек етті. [[1970 жыл]]ы университет құрамында 16 мамандық бойынша жас кадрлар дайындайтын 10 факультет, 65 [[кафедра]] болды. [[1980 жыл]]ы 89 кафедрада 869 оқытушы, онын ішінде 79 профессор мен 540 [[доцент]], [[ғылым кандидаты|ғылым кандидаттары]] қызмет атқарды.

[[Ұлы Отан соғысы]] жылдарында Қазақстанға КСРО-ның Еуропалық бөлігінен: [[Мәскеу]], [[Ленинград]], [[Киев]], [[Минск]] және т.б. ғылыми орталықтардан ірі ғылыми ұжымдар мен лабораториялар көшірілді. Бұл жылдары университетте КСРО Ғылым Академиясы (КСРО ҒА) академиктері И.Мещанинов, Н.Акулов, кореспондент–мүшелер В.Догель, А.Думанский, профессорлар А.Михлин, М.Розенберг, Н.Пакуль сияқты көптеген  ғалымдар еңбек ете бастады.

КазҰУ-дың қабырғасында [[Қаныш Сәтбаев]], [[Мұхтар Әуезов]], [[Ермұхан Бекмаханұлы]], [[Әлкей Марғұлан]], [[Д.Сокольский]] тәрізді аса көрнекті ғылым мен мәдениет қайраткерлері дәріс оқыды.

=== 30-жылдар ===
1933 жылдың 20 қазанында КСРО Халық Комиссарлар Кеңесі Алматы қаласында Қазақ мемлекеттік университетін құру жөнінде арнайы қаулы қабылдады. 1934 жылдың 15 қаңтарында университеттің ресми ашылу салтанаты өтіп, 19 қаңтарда бұрынғы Верней гимназиясының ғимаратында биология және физика-математика факультетінде 54 студент оқытыла бастады. Оқудан бос уақытта студенттер қала тұрғындары арасында саяси және мәдени жұмыстар жүргізді. 1935 жылы университет студенттерді егістік жинауға қатыстыру туралы  «Қазақстан» колхозымен келісімге отырды. Олар колхозда ағарту жұмыстарын жүзеге асырды: сауатсыздықты жою мақсатында газет пен әдебиеттерді бұқара арасында дауыстап оқып, қабырға газеттерін шығарды. Кейіннен студенттер колхоз жұмысына жыл сайын қатысып отыратын болды.
Университет жастары қоғамдық жұмыстарға белсенді түрде қатысып отырды. Соның ішінде студенттердің [[Қазақ КСР-і Жоғарғы Кеңесі]]нің сайлау кампаниясына белсенділік танытып, қатысқандарын ерекше атап өтуге болады. Үгіт жұмыстарын жүргізген ұжымның құрамына 139 студент қатысты. Олар 4 аумақта қызмет етті. Көркемөнерпаздар үйірмесінің қатысушылары тұрғындарға арнап концерттік бағдарлама ұйымдастырды.
1937 жылы халықтық Бүкілодақтық санағын жүргізу үшін арнайы дайындалған 130 студент бөлінді. Кезекті санақта университет 3 аумақта қызмет етті. Сондай-ақ Алматы қаласының тұрғындары арасында сауатсыздықты жою жұмыстарын кеңінен насихаттады.
1939 жылы республиканың мәдени өмірінде маңызды оқиға болды. Университеттің биология, химия, физика, математика факультеттерінің ең алғаш түлектері дайындалып шығарылды. 87 жоғары білікті маман КСРО ғылым академиясының Қазақ бөлімшесіне, ғылыми және педагогикалық жұмыстары бойынша республиканың түкпір-түкпіріндегі жоғары оқу орындары мен мектептеріне жіберілді.
Осылайша, ҚазМУ құрылғаннан кейін көп ұзамай қазақ жастарының арасында үздік дәстүрлер қалыптаса бастады <ref>Қазақстанның болашағы - жастар, Алматы "Қазақ университеті" 2009</ref>.
=== Бүгінгі жағдайы===
Қазіргі кезде университет 37 мамандық бойынша кадрлар даярлайтын жоғары оқу орны және ғылыми-зерттеу орталығына айналды. Университетте екі мыңнан астам жоғары білікті оқытушы жұмыс істейді, соның ішінде 1000-нан астам [[ғылым докторы]] мен кандидаты, 100 [[академик]] пен елу [[философия докторы]] бар.

Университетте білім беру ісі [[Болон реформасы]]на сәйкес жүргізіледі, оқытудың кредиттік жүйесі толық күшіне енген, оқу үдерісінің жапсырмасыз ашықтығы, білім алушылардың академиялық ілкімділігі, «[[бакалавр]] – [[магистр]] – [[PhD]]» түрінде үш сатылы мамандар дайындау қамтамасыз етілген. Университеттің жаңа даму кезеңінде әл–Фараби атындағы ҚазҰУ–дың жаңа [[Академиялық саясат]]ы іске асырылды, білім тексерудің қуатты корпоративтік Интранет жүйесі жолға қойылды.

[[Image:kaznu1934.jpg|thumb|right|Университеттің Алматыдағы (Верный) негізгі ғимараты, 1934 жыл.]]

==Университет қалашығы==
[[Сурет:ҚазҰУ қалашығының жобасы.png|left|thumb|250px|Қазақстан Компартиясы Орталық Комитетінің бірінші хатшысы [[Дінмұхамед Ахметұлы Қонаев]] [[университет]] кешенінің құрылыс жоспарымен танысуда]]
[[Сурет:ҚазҰУ қалашығының құрылысы.PNG|thumb|right|250px|Құрылыс жасағының қырандары жұмыс нысанында. 1982 ж]]
=== Студенттер сарайы ===
=== Жатақханалар  ===

=== Жаңа ғимараттар ===
ҚазҰУ қалашығының жаңадан салынған нысандар көп. Олардың бірі Химия факультеті, Физика факультеті, Механико-математика факультеті, жаңа кітапхана.

==Университет құрамы==
=== Факультеттер ===

{{col-begin}}
{{col-2}}

*[[Биология және биотехнология факультеті (ҚазҰУ)]]
*[[Журналистика факультеті (ҚазҰУ)]]
*[[География және табиғатты пайдалану факультеті (ҚазҰУ)]]
*[[Физика-техникалық факультеті (ҚазҰУ)]]
*[[Механика-математика факультеті (ҚазҰУ)]]
*[[Халықаралық қатынастар факультеті (ҚазҰУ)]]
*[[Шығыстану факультеті (ҚазҰУ)]]

{{col-2}}

*[[Заң факультеті (ҚазҰУ)]]
*[[Философия және саясаттану факультеті (ҚазҰУ)]]
*[[Химия және химиялық технология факультеті (ҚазҰУ)]]
*[[Филология, әдебиеттану және әлем тілдері факультеті]]
*[[Тарих, археология және этнология факультеті (ҚазҰУ)]]
*[[Экономика жәнe бизнес жоғары мектебі (ҚазҰУ)]]

{{col-end}}

===Жоғарғы оқу орнына дейінгі білім беру (колледж, бейіндік мектеп)===
===Әскери кафедра===

==Ұстаздар==

== Университет басшылары==
* [[1934]]—[[1940]] — Олихов Фёдор Трофимұлы
* [[1940]]—[[1947]] — Лукьянец Иван Куприянұлы
* [[1948]]—[[1953]] — [[Төлеген Тәжібайұлы Тәжібаев]]
* [[1953]]—[[1955]] — Асқар Закарұлы Закарин
* [[1955]]—[[1961]] — [[Темірбай Байбосынұлы Дарқанбаев]]
* [[1961]]—[[1970]] — Асқар Закарұлы Закарин
* [[1970]]—[[1986]] — [[Өмірбек Арысланұлы Жолдасбеков]]
* [[1986]]—[[1988]] — [[Еділ Ерғожаұлы Ерғожин]]
* [[1988]]—[[1991]] — [[Мейірхан Мүбәрәкұлы Әбділдин]]
* [[1991]]—[[2001]] — [[Көпжасар Нәрібайұлы Нәрібаев]]
* [[2001]]—[[2008]] — [[Төлеген Әбдісағиұлы Қожамқұлов]]
* [[2008]]—[[2010]] — [[Бақытжан Тұрсынұлы Жұмағұлов]]
* [[2010]] жылдан бастап — [[Ғалымқайыр Мұтанұлы Мұтанов]]<ref>{{cite web|author=Казинформ|title=әл–Фараби атындағы ҚазҰУ ректоры болып Ғалымқайыр Мұтанұлы бекітілді|url=http://news.mail.ru/inworld/kazakhstan/politics/4559709/|accessdate=07 қазан, 2010|lang=ru|archiveurl=http://www.webcitation.org/667GK7O2f|archivedate=2012-03-12}}</ref>

==Атақты түлектер==
{{main|Қазақ ұлттық университетінің әйгілі түлектері}}

* [[Зейнолла Қабдолов]]
* [[Әбіш Кекілбаев]]
* [[Мұхтар Мағауин]]
* [[Дулат Исабеков]]
* [[Қадыр Мырза Әлі]]
* [[Тұманбай Молдағалиев]]
* [[Тұрсын Жұртбай]]
* [[Жүрсін Ерман]]
* [[Нұрлан Оразалин]]
* [[Олжас Сүлейменов]]
* [[Әзілхан Нұршайықов]]
* [[Рахман Алшанов]]
* [[Ақмарал Хайдарқызы Арыстанбекова]]
* [[Өмірзақ Айтбайұлы Айтбаев]]
* [[Бауыржан Әлімұлы Мұхаметжанов]]
* [[Мырзатай Жолдасбеков]]
* [[Игорь Иванович Рогов]]
* [[Бақытжан Тұрсынұлы Жұмағұлов]]
* [[Қайрат Мәми]]
* [[Тауман Төреханов]]

==Серіктес университеттер ==
*{{flagicon|South Korea}} [[Hankuk University of Foreign Studies]], [[Корея Республикасы]]
*{{flagicon|South Korea}} [[Pusan University of Foreign Studies]], [[Корея Республикасы]]
*{{flagicon|South Korea}} [[Soongsil University]], [[Корея Республикасы]]
*{{flagicon|Taiwan}} [[Ching Yun University]], [[Тайвань]]

==Тағы қараңыз==
* [[Әбу Насыр Әл-Фараби|әл-Фараби]]

==Дереккөздер==
<references/>

==Сыртқы сілтемелер==
* [http://www.mkm.kz/ mkm.kz]
* [http://lib.kazsu.kz/ ҚазҰУ электронды кітапханасы]
* [http://kaznu.kz/ ҚазҰУ-дың ресми сайты]

{{Алматыдағы университеттер}}
{{Ұлттық университеттер}}

[[Санат:Алматы жоғарғы оқу орындары]]
[[Санат:Қазақстан жоғарғы оқу орындары]]


{{Stub}}