Ұйғырлардың Жетісуға қоныс аударуы бетінің бастапқы мәтінін қарау

'''Ұйғырлардың Жетісуға қоныс аударуы''' (19 ғасырдың 80-90-жылдары) — [[Қытай]]дағы [[Іле]] өлкесін мекендеген [[халық]]тың [[Ресей]] қол астына кіруге [[тілек]] білдіріп, оның қарамағындағы [[қазақ]] жеріне қоныс аудару процесі. 18 ғасырдың 2-жартысында ұйғыр халқының [[тәуелсіздік]] жолындағы көтерілісін басып-жаныштаған Цинь [[үкімет]]і олардың біраз бөлігін (8 мың- ға жуық отбасы) Қашғар, Куча, Ақсу, [[Жаркент]], Хотан, т.б. қалалардан Шығыс [[Түркістан]]ның батысындағы Іле өлкесіне көшірді. 1864 жылы Іле өлкесін мекендеген халықтар ұлттық езгіге қарсы [[күрес]]ке шықты. Мұнда Іле сұлтандығы құрылды. [[Англия]] мен [[Түркия]]ның Шығыс Түркістандағы астыртын әрекеттерінен қауіптенген әрі өзіне жақында қосылған [[Жетісу]] өлкесінің қауіпсіздігін қорғауға ұмтылған патша үкіметі бұл өлкені 1871 жылы басып алды. Іле өлкесінің Ресеймен қарым-катынастары барған сайын нығайып, мұның өзі өндіргіш күштерінің өсуіне, өндірістік-шаруашылық қарым-қатынастарының дамуына қолайлы жағдай туғызды. Петербург трактатына сәйкес (1881) Іле өлкесі Қытайға қайтарылды, Қытайдың немесе Ресейдің қол астына қарау халықтың өз еркіне берідді. Іле ұйғырларының едәуір белігі Ресейге қосылып, оның иелігіндегі [[аумақ]]қа [[қоныс]] аударуға тілек білдірді. 1881-94 жылдар аралығында Жетісуға 9752 ұйғыр шаңырағы (45373 [[адам]]) көшіп келді.Жетісу энциклопедия.
<ref>Жетісу энциклопедия. - Алматы: «Арыс» баспасы, 2004 жыл. — 712 бет + 48 бет түрлі түсті суретті жапсырма. ISBN 9965-17-134-3</ref>

==Дереккөздер==
<references/>

{{wikify}}

{{Суретсіз мақала}}


[[Санат:Жетісу]]


{{Stub}}