Таңба бетінің бастапқы мәтінін қарау

[[Сурет:Nuvola apps important.svg|thumb|right|200px]]'''Таңба''' ''(знак; character, symbol)'' — есептеуіш техникасында қолданылатын алфавиттің жеке символы. Арифметикалық амалдар таңбасы (знак арифметической операции; arithmetic operation character) — арифметикалық амалдарды анықтайтын алфавит белгісі (әдетте, +,-,*,/ ). Таңба - әлеуметтік хабардың материалдық көрсеткіші.<ref>Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Информатика және компьютерлік техника / Жалпы редакциясын басқарған – түсіндірме сөздіктер топтамасын шығару жөніндегі ғылыми-баспа бағдарламасының ғылыми жетекшісі, педагогика ғылымдарының докторы, профессор, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік сыйлығының лауреаты А. Қ. Құсайынов.
 – Алматы: «Мектеп» баспасы» ЖАҚ, 2002 жыл. – 456 бет. ISBN 5-7667-8284-5</ref>

==Таңба түрлері== 
#Белгі таңба - заттардың өз бойындағы, одан бөліп алуға болмайтын белгісі (дене қызуының көтерілуі - адам ауруының белгісі); 
#Сигнал таңба - өз бойынан тыс, шартты келісім бойынша жасалған Таңба (мектепте соғылған қоңырау - сабақ басталуы мен аяқталуының белгісі); 
#Символ таңба - дерексіз, бейнелі ұғымдарды бейнелейтін таңба;
#Тілдік таңба;
#Актуалданған таңба - коммуникативтік тіл бірлігінің сөйлеу қызметінде, оның дәл қолданысында, жүзеге асыру барысында, сөйлемде кездесуі;
#Актуалды таңба - «[[виртуалды таңба]]ға» қарама-қарсы сөйлеу элементі;
#Виртуалдық таңба - ауқымы жағынан көмескі, мазмұны жағынан айқын мағына;<br />Сұрақ белгісі - сұраулы сөйлемдердің соңында тұратын белгі.(?)<br />Леп белгісі - лепті сөйлемдер мен сөздердің соңында тұратын белгі.(!)
#Атап көрсету белгісі - сөйлемнің бір бөлігін немесе толық сөйлемді, қаратпа сөздерді дауыс ырғағымен бөліп баса айтуда қолданылатын, мәтіндерде қолданылатын тыныс белгілері. Олар: екі үтір, екі тире, жақшалар, тырнақшалар;
#Дауыстылардың таңбасы - кейбір тілдердің алфавитіндегі дауыстыларға қосымша қойылатын диакритикалық белгілер. Латын және грек тілдерінде дауыстылардың үстіне қойылатын сызықша - ұзақтықты көрсетсе, ал доға - қысқалықты көрсетеді;
#Графикалық белгілер - тілдің дыбыстық жақтарын белгілеу түрлері;
#Дейктикті белгілер - [[дейктиктер]] сияқты;
#Идеографиялық белгі - [[идеографиялық жазу]]да қолданылатын шартты бейне немесе сурет;
#Диакритикалық белгілер  - жеке әріп (графема) мағынасының мәнін өзгерту немесе нақтылау үшін қолданылатын белгілер. Олар жол үстінде, астында, кейде жолдың ішінде қолданылады. Мысалы, көне славян тілінде жол үсті. Диакритикалық белгілер  «титло» сөзінің қысқартылып жазылуын және кейбір дыбыстардың түсіп қалуын көрсету үшін кең пайдаланылған. Диакритикалық белгілер әріпке жаңа мағына беру үшін қолдануы мүмкін. Мысалы, ТМД халықтарының әліпбилерінде орыс алфавитінің негізінде ң, е әріптері енгізілген. Диакритикалық белгілер әріптік, көбінесе буындық жазу түрлерінде қолданылады. Диакритикалық белгілер кейбір транскрипция жүйелерінде және халықаралық [[фонетикалық алфавит]] жобаларында маңызды орын алады;
#Жазуға дейінгі белгілер - жазу пайда болғанға дейінгі ауызша жеткізілетін хабардың орнына немесе соған қосымша қолданылған түрлі заттардың [[символикалық мағына]]лары;
#Айыру белгілері - тәуелсіз сөйлемдерде, олардың бөліктерінде, бірыңғай синтаксистік элементтерінде қолданылатын белгі. Олар: нүкте, сұрау белгісі, үтір, леп белгісі, нүкте мен үтір, қос нүкте, сызықша, көп нүкте;
#Тыныс белгілері - сөздердің сөйлемдегі қызметіне қарай сөз соңынан немесе сөйлемдерден соң қойылатын белгілер;
#Универсалды тыныс белгілер - тыныс белгілері - [[көп нүкте]], [[жақша]] мен [[тырнақша]]ның ең кемі екеуіне жатуы мүмкін тыныс белгілері;
#Жеңілдеткен екпін таңбасы - француз, грек тілдерінде қолданылатын графикалық белгі: а) фонетикалық ерекшелігін; ә) [[этимологиялық фактілер]]ін; б) морфологиялық және в) омонимдік ерекшелігін көрсету үшін;
#Айыру таңбасы - сөзді бір жолдан екінші жолға айырып көшіру үшін қолданылатын сызықша белгі;
#Фонемдік қатар белгісі - [[морфологиялық транскрипция белгісі]];
#Фракционерленген белгі - [[фразеологиялық бірлік]]пен барабар.<ref>Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Лингвистика / Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын – Павлодар: «ЭКО» ҒӨФ. 2007.
 ISBN 9965-08-235-9</ref>

==Аралас таңба==
Аралас таңба - жіктеу нұсқа таңбалары түрлі ұштасуларда әріптермен таңбаланатын таңба (математикалық, пунктуациялық және басқа да белгілермен қатар).<ref>Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Ғылымтану. Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын - Павлодар: ҒӨФ «ЭКО», 2006. ISBN 9965-808-78-3</ref>

==Сілтеме==
[http://irq.kaznpu.kz/?lang=r&mod=2&bid=2&les=7 Көне түрік таңбалары]

==Дереккөздер==
<references/>

{{wikify}}

[[Санат:Ақпараттану]]
[[Санат:Компьютерлік техника]]
[[Санат:Таңбалар]]


{{Stub}}