Сапарғали Ысқақұлы Бегалин бетінің бастапқы мәтінін қарау

[[Сурет:Сапарғали Бегалин.jpg|thumb|Сапарғали Ысқақұлы Бегалин]]
'''''Сапарғали Ысқақұлы Бегалин'''''(''[[1895]] 24 қарашада [[Шығыс Қазақстан облысы]], [[Абай ауданы]], [[Дегелең]] ауылы-[[1983]]'') Қазақ балалар әдебиетінің негізін қалаушылардың бірі.

1915 жылы [[Семей]] қаласындағы орыс-қырғыз (қазақ) училищесін бітірген. 1929 — 1935 жылдары Дегелең облыстық атқару комитетінің төрағасы, [[Қарқаралы уездік жиылысы|Қарқаралы уездік]] атқару комитетінің мүшесі. Бөлім меңгерушісінің орынбасары, аудандық халық судьясы болды. Қазақ егіншілік халық комиссариатында, [[Түркісіб]] басқармасына жауапты жұмыстар атқарды. 1935—1956 жылдары ''«Теміржолшы»'' газетінде, Қазақ КСР ғылым академиясының [[Тіл және әдебиет институты]]нда (''қазіргі [[Әдебиет және өнер институты]]''), Қазақстан Жазушылар одағында қызмет етті.<ref>Қазақстан жазушылары: Анықтамалық/Құрастырушы: Қамшыгер Саят, Жұмашева Қайырниса   - Алматы: «Аң арыс» баспасы, 2009 жыл</ref><ref>Қарағанды. Қарағанды облысы: Энциклопедия. - Алматы: Атамұра, 2006. ІSBN 9965-34-515-5</ref>
== Еңбегі ==
Алғашқы өлеңі —'' «Қазақ боз-балаларына»'' 1914 жылы ''«Айқап»'' журналының N2 9 санында басылды. 
* ''«Қыран кегі»'' (1943),
* ''«Цимлян теңізі»'' (1953),
* ''«Таңдамалы»'' (1956),
* ''«Сырлы қайнар»'' (1963), тағы басқа өлеңдер мен поэмалар,
* ''«Көксегеннің көргендері»'' (1948),
* ''«Ермектің алмасы»'' (1955, 1985),
* ''«Сәтжан»'' (1947, 1973, 1978),
* ''«Жас бұтақ»'' (1953),
* ''«Жеткіншектер»'' (1960),
* ''«Мектеп түлектері»'' (1961),
* '' «Шоқан асулары»'' (1971),
* ''«Қыран туралы аңыз»'' (1976),
* ''«Екі томдық шығармалар»'' (1976), тағы басқа әңгіме, повестер жинақтары,
* ''«Замана белестері»'' (1975) романы жарық көрді.
== Аудармалары ==
[[Пушкин Александр Сергеевич|Пушкиннің]],[[Лермонтов Михаил Юрьевич|Лермонтовтың]], [[Шевченко Тарас Григорьевич|Шевченконың]] жекелеген туындыларын, Д. Н. Мамин-Сибиряктың, Л. В. Соловьевтің кейбір әңгімелері мен повестерін [[қазақ]] тіліне аударған. Бегалин [[Абай шығармашылығы|Абай шығармаларын]] насихаттауға мол еңбек сіңірген. Ақынның өнегелі өмірі, мұрасы, замандастары жайлы тың деректер беретін ''«Қияспай»'' (''Пионер, 1956, №4), «Сауық кеш» (Қазақ әдебиеті, 1971, 10 желтоқсан), «Назипа Құлжанова» (Қазақстан әйелдері, 1973, № 10)'' тағы басқа мақалаларын жариялаған. Абай рухына арналған ''«Ұрпақтарға»'' (''«Совхоз туы», 1964, 5 май'') атты өлең жазған. [[Абай]]дың туғанына 70 жыл толуына орай 1915 жылы 13 ақпанда [[Семей]]дің приказчиктер клубында еткен әдеби кешті ұйымдастыруға қатысқан.<ref>Абай. Энциклопедия. – Алматы: «Қазақ энциклопедиясының» Бас редакциясы, «Атамұра» баспасы, ISBN 5-7667-2949-9</ref>
* Халық ақындарының шығармаларын сұрыптал жинақ етіп шығарды (''« Халық ақындары », 1953; «Өмір жыры», 1953''), өнер саңлақтары жөнінде (''«Сахара сандуғаштары», 1976''), жыр алыбы [[Жамбыл Жабаев|Ж.Жабаев]] туралы монография жазды. Көптеген туындылары шетел тілдеріне тәржімеленді.
== Жетістіктері ==
Халықтар Достығы, ''«Құрмет Белгісі»'' (2 рет) ордендерімен және медальдармен марапатталған.

==Дереккөздер==
<references/>

[[Санат:1983 жылы қайтыс болғандар]]
[[Санат:Қазақстан жазушылары]]
[[Санат:Шығыс Қазақстан облысында туғандар]]
[[Санат:Қазақстан қоғам қайраткерлері]]
[[Санат:1895 жылы туғандар]]
[[Санат:Халықтар Достығы орденінің иегерлері]]
[[Санат:Құрмет Белгісі орденінің иегерлері]]
[[Санат:Қазақ әдебиетін зерттеушілер]]


{{Bio-stub}}