Катонқарағай ұлттық паркі бетінің бастапқы мәтінін қарау

{{Қорық аймақ
| name = Катонқарағай ұлттық паркі<br>[[Сурет:Kazakhstan Altay.jpg|300px|Алтай]]
| iucn_category = II
| image = Kazakhstan locator blank.svg
| caption =
| locator_x = 276
| locator_y = 42
| location = {{KAZ}} [[Қазақстан]], [[Шығыс Қазақстан облысы]]
| lat_degrees = 49
| lat_minutes = 10
| lat_seconds = 00
| lat_direction = N
| long_degrees = 85
| long_minutes = 36
| long_seconds = 00
| long_direction = E
| area = 643 477 [[га]]
| established = [[2001]] жылдың [[шілденің 17]]
| governing_body = Орман және аңшылық шаруашылығы комитеті
| world_heritage_site =
| website =
}}
'''Катонқарағай ұлттық табиғи паркі''' - [[Шығыс Қазақстан облысы]] [[Катонқарағай ауданы]]ның аумағында [[2001 жыл]]ы ұйымдастырылған саябақ. Ауданы 643 мың га, оның 215 мың га-сы орманды алқап, ағаштарының қоры – 24 мың м<sup>³</sup>, қорықтық аймақ жері 151 мың гектар. Саябақтың  пайдаланылатын  аумағы  –  492 мың га.

== Географиялық орны ==
Солтүстігінде [[Қызылқарағай жотасы|Қызылқарағай]] және [[Қатын жотасы]]на ұласа отырып, [[Ресей]]мен шектеседі. Шығысында [[Үкек]] даласымен (Ресей, [[Алтай Республикасы]]) және [[Қытай Халық Республикасы|Қытай]]мен, оңтүстігінде Темірқаба өзенін бойлай [[Марқакөл қорығы]]мен шектеседі.

== Биіктік аймақтары ==
Саябақ жері 4 табиғи биіктік аймаққа бөлінеді:
* нивальды - теңіз деңгейінен 2800 м биік;
* тундра-шалғынды - теңіз деңгейінен 2000-2800 м биік;
* таулы-орманды - теңіз деңгейінен1200-2300 м биік;
* орманды-шалғынды-далалы - теңіз деңгейінен 900-1200 м биік.

== Жер бедері ==
[[File:Stamps of Kazakhstan, 2012-02.jpg|right|250px|thumb|Катонқарағай Қарағай табиғи паркінің оңтүстіктен Мұзтауға қарау]]
Жер аумағының ¹/<sup>³</sup>-ін қалдық қылқан [[жапырақ]]ты орманы басым орманды ландшафт алып жатыр. Теңіз деңгейінен 4506 м биіктікте орналасқан [[Сібір]] мен [[Алтай таулары|Алтай]]дың ең биік шыңы - [[Мұзтау]], одан шығатын [[Қызылқарағай жотасы]]ның тізбегі мен [[Бұқтырма өзені|Бұқтырма]] мен Берел (Бергіел) өзенаралық биік тауы кіреді. Әріректе [[Оңтүстік Алтай жотасы|Оңтүстік Алтай]] (ең биік нүктесі Жаңғыртау тауы - 3871 м), [[Тарбағатай жотасы|Тарбағатай]] (Хрустальная тауы - 3094 м) және [[Сарымсақты жотасы]] ([[Бүркітауыл]] тауы - 3373 м) көрінеді.
<br />
Ұлттық бақ жерінде  Мұзтаудағы ([[Қатын жотасы]]) [[Ақ Берел]] қайнар көзі мен Оңтүстік Алтай жотасының шығыс шеті орналасқан. Берел қайнар көзінде 30-дан астам [[мұздық]] кездеседі.
<br />
Саябақ жері табиғат және мәдениет ескерткіштеріне бай. Тархан геологиялық қимасы, [[Рахман қайнары (шипажай)|Рахман бұлағы]], мәдени-тарихи ескерткіш болып табылатын Берел сақ қорғаны мен [[Көккөл]] кеніші, [[Ұлы Жібек жолы]]ның солтүстік алтын тармағы, [[марал шаруашылығы]] орналасқан.
<br />
Саябақ жерінің көп бөлігін [[Бұқтырма өзені]]нің алабы, оңтүстік бөлігін [[Қарақаба өзені (Шығыс Қазақстан облысы)|Қарақаба]] өзені алып жатыр. Мұнда кең су арнасы 80м биіктіктен құлайтын [[Көккөл сарқырамасы]], Арасан, Қара Берел, Рахман көлдерінің сарқырама тармақтары бар.

== Климаты,өсімдігі мен жануарлар дүниесі ==
Климаты тым континеттік. Жылдық [[Атмосфералық жауын-шашын|жауын-шашын]]ның мөлшері 600-1800 мм аралығында.
<br />
Саябақтың жері жануарлар мен өсімдіктер түріне бай:
* [[сүтқоректілер]]дің 72 түрі, оның ішінде [[Кермарал|марал]], [[бұлан]], [[таутеке]], [[Аюлар|аю]], [[сілеусін]], [[құну]], т.басқалар;   
* [[құстар]]дың 250-ден астам [[түр]]і кездеседі. Соның ішінде сирек кездесетін, қорғауға алынып, [[Қазақстанның Қызыл кітабы]]на енгізілген [[Ұларлар|ұлар]], [[қара дегелек]], т.б. құстар;    
* саябақ жерінде [[самырсын]], [[балқарағай]], [[қарағай]], [[шырша]], қайың, [[мойыл]], [[терек]] өседі. Өте сирек кездесетін, жылдан жылға таралу аймағы азайып бара жатқан, Қазақстанның Қызыл кітабына енгізілген 40-тан астам өсімдік түрлері ([[алтын тамыр]], [[алтай рауғашы]], марал тамыр) кездеседі. <ref>Қазақстан табиғаты:Энциклопедия / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы:" [[Қазақ энциклопедиясы]]" ЖШС, 2011. Т.З. - 304 бет. ISBN 9965-893-64-0 (Т.З.), ISBN 9965-893-19-5</ref>

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

{{Қазақстан ЕҚТА-лары}}

[[Санат:Қазақстан ұлттық парктері]]
[[Санат:Шығыс Қазақстан облысы]]
[[Санат:Қазақстан табиғаты]]