Бірмүше бетінің бастапқы мәтінін қарау

'''Бірмүше''' — [[алгебра]]да қарастырылатын қарапайым түрдегі  [[алгебралық өрнек]]; [[көпмүшенің дербес жағдайы]]. [[Сан]]дар, [[айнымалы]]лар, айнымалылар [[дәреже]]лерінің [[көбейтінді]]сі бірмүше деп аталған. Сандар, айнымалылар және дәрежелері де бірмүше делінеді. Бірінші орында [[коэффициент]] деп аталатын сан ([[тұрақты шама]]) көбейтінді жазылған, ал бірдей айнымалылардың әрбір көбейтіндісі бұлардың дәрежелерімен өрнектелген көбейтінді бірмүшенің [[стандарт түрі]]  деп аталған. <math>~+1</math>  коэффициенті, әдетте, жазылмайды. Бірмүшенің мысалы, <math>~-5ax^3,  a^3c^3xy, -7, x^3; -a.</math><ref>"Математикалық ойашар", "Қазақ энциклопедиясы" Алматы, 2009</ref>

Бірмүшелерді көбейткенде, олардың коэффициенттері көбейтілді. Бірдей айнымалылардың дәреже көрсеткіштері қосылады, ал бір көбейткіш құрамына ғана енетін айнымалылар сол қалпында қалтырылады, сөйтіп шыққан нәтежиелер бір-біріне көбейтіледі. Бірмүшені дәрежеге шығару үшін әрбір көбейткішті осы дәрежеге шығарып, нәтежиелерді көбейтсе, жеткілікті.

== Мысалдар ==
m - бірмүше, себебі әріп бір мүше болып саналады;
-12 - бірмүше, себебі сан бірмүше болып саналады.
a<sup>7</sup>·b<sup>4</sup> - бірмүше, себебі a<sup>7</sup> және b<sup>4</sup> бірмүше болып саналады, ал олардың көбейтіндісі де бірмүше;
-2a<sup>7</sup>b<sup>4</sup>·6b - бірмүше, себебі бірнеше бірмүшелелердің көбейтіндісі де бірмүше болып саналады;
-2a<sup>7</sup>b<sup>4</sup>-6b - бір мүше емес, себебі бірмүшелердің көбейтіндісі емес, бірмүшелердің айырымы.<ref>Оқушы анықтамасы: 5-11 сыныптар. 2-кітап - Астана: «Арман-ПВ» баспасы, 2008 ж. - 536 бет. ISBN 9965-861-72-2</ref>

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}
{{wikify}}
{{Суретсіз мақала}}

[[Санат:Математика]]
[[Санат:Алгебра]]


{{math-stub}}