Айтмұхамед Абдоллаұлы Лидулин бетінің бастапқы мәтінін қарау

'''Айтмұхамед Абдоллаұлы Лидулин''' (29.11.1924, [[Қарағанды облысы]] Ұлытау ауданы – өлген жылы белгісіз ) – [[Қаныш Сәтбаев]]тың әріптес шәкірті, ғылым доктары (1971), профессор (1973), [[Ғылым академиясы|Қазақстан Ғылым Академиясының]] академигі (1979), Қазақ КСР-інің еңбек сіңірген ғылым қайраткері (1982). II  дүниежүзілік соғысқа қатысқан. ҚазМУ-ды (1953, қазіргі ҚазҰУ) бітірген.

Қазақстан Ғылым Академиясының қазіргі [[Қаныш Сәтбаев]] атындағы Геологиялық ғылымдар институтында аспирант, зертханашы, инженер, кіші, аға ғылым қызметкері, зертхана меңгерушісі, ғалым-хатшы (1953-64), институт директорының орынбасары (1964-74), директоры (1974-95) әрі 1987 жылдан Қазақстан Ғылым Академиясы Төралқасының академик-хатшысы. 1988 жылдан вице-президенті. 1995 жылдан [[Қазақстан ғылым академиясы|Қазақстан Ғылым Академиясының]] Геологиялық ғылымдар институтының құрметті директоры болып қызмет атқарды.

Ғылыми-зерттеу жұмыстарының негізгі бағыты - жалпы және аймақтық [[геология]], [[тектоника]], [[металлогения]], мұнай және газ геологиясы. Айтмұхамед Орталық Қазақстанда алтын, мыс, турмалин кендерін зерттеумен шұғылданды. Мұғалжар кешенді экспедициясын басқарды. Бірнеше кен орындарын (Самар алтын-мыс кені, [[Құмкөл]], Арысқұм, Нұралы мұнай кендері, тағы басқалары) ашты. Айтмұхамедтің тапқан нақты мәліметтері бойынша республиканың тектоникалық картасы жасалды. Орал, [[Тянь-Шань]] және Орталық Қазақстанның тектоникалық құрылымдарының байланысы жөніндегі теориялық мәселелер жаңа тұрғыдан шешілді, геологиялық дамуының ерекшеліктері айқындалды.

Айтмұхамед Қазақ КСР Мемлекеттік (1978) және КСРО Мемлекеттік сыйлықтарының (1985) лауреаты, Қазан революциясы, 1-дәрежелі Отан соғысы, 2 рет Қызыл жұлдыз, Еңбек Қызыл Ту ордендерімен, Халықаралық геологиялық конгрестің алтын белгісімен, академик С.И.Вавилов медалімен марапатталған. Сәтбаевты ұстаз тұтқан [[Айтмұхамед]] ол туралы «Халықтың ұлы перзенті» («Жетісу», 1989, 12 сәуір), «Аса көрнекті ғалым, ғылым мен өндіріс ұйымдастырушысы» («Қазақстан Ғылым Академиясының хабаршысы». 1999, №2), «Сәтбаев және Геологиялық ғылымдар институты» (Академик Қаныш Сәтбаев. Жинақ. «Ғылым», 1965), тағы басқалары мақалалар жазып, Сәтбаевты «Қазақстан геологиясының атасы» деп атады. «Ұстаз» деген мақаласында: «Соғыстың каһарлы жылдарында КСРО Ғылым Академиясының Қазақ бөлімшесіне [[Қаныш Сәтбаев]]тың келуі ғылымның жедел дамуына себеп болды.

Қазақ даласының еліміздің алып индустриялы орталығының біріне айналуына [[Қаныш Сәтбаев]] зор үлес қосты» деп жазды. Ол Сәтбаевты Орта Азия мен Қазақстан ғұламаларының [[Әл-Фараби]] - [[Ұлықбек]] - [[Шоқан Уәлиханов]] - [[Қаныш Сәтбаев]] тізбегінің ең соңғы өкілі деп бағалады. Айтмұхамед кейіннен Сәтбаев құрған геологиялық ғылымдар институтында басшылық қызмет атқарған.<ref>Қаныш Сатпаев. Энциклопедия / Бас редактор Б.Ө.Жақып. — Алматы «[[Қазақ энциклопедиясы]]», 2011 жыл. ISBN 9965-893-74-8</ref>

== Дереккөздер ==
<references/>

{{wikify}}
{{Суретсіз мақала}}

[[Санат:1924 жылы туғандар]]
[[Санат:Қазақстан ғалымдары]]


{{stub}}