Аймақтық метаморфтану бетінің бастапқы мәтінін қарау

'''Аймақтық метаморфтану''' — магмалық және шөгінді жыныстардың үлкен аймақ бойынша қайта кристалдану процесі.

Ол жер қыртысының қозғалмалы белдеулерінде жүреді. Ондағы басты факторлар — [[қысым]] мен [[температура]]. Сондықтан аймақтық метаморфтануды динамотермиялық метаморфтану деп те атайды. Бұл процесте [[метасоматоз]] да орын алады. Бірақ химиялық құраушылар метаморфтану белдемінен тыс кетпейді. Сол себепті аймақтық метаморфтану жалпы [[изохимиялық процес]]ке жатады. Кей жағдайда метаморфтанатын жыныстардың химиялық құрамы үлкен аумақта өзгереді (аллохимиялық метаморфтану). Қатпарлы белдеулердің алғашқы даму сатысында [[флюид]]тердің құрамы натрийлі болса, [[метабазит]]тер жасыл, көгілдір тақтатастарға, [[амфиболит]]терге айналады. Ал орогендік сатыда, флюидттерде калий рөлінің күшеюіне байланысты, гранит-гнейс кешендері қалыптасады.

Аймақтық метаморфтану процестің бағытына қарай: ү д е м е л і  (прогрестік) және  к е р і (регрестік) аймақтық метаморфтану болып келеді. Үдемелі аймақтық метаморфтану процесінде температура (3000С-10000С) мен қысымның (3-25 мың бар) өсуіне байланысты жаңадан жоғары температуралы минералдар пайда болады. Мұның нәтижесінде магмалық және шөгінді жыныстар [[тақтатас]]қа, [[кварцит]]ке, [[мәрмәр]]ға, амфиболитке, [[гнейс]]ке, [[гранулит]]ке, [[эклогит]]ке айналады.<br>Кері аймақтық метаморфтануда жоғары термодинамикалық жағдайда қалыптасқан жыныстар температура мен қысымның төмендеуінен және су ерітінділерінің қатысуынан қайта өзгереді. Мұнда гидраттану, карбонаттану процестері кеңінен жүреді.<ref>«Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «[[Қазақ энциклопедиясы]]» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, I том</ref>

==Сілтемелер==
<references/>

{{Суретсіз мақала}}

{{wikify}}

[[Санат:Геология]]
[[Санат:Химия]]


{{stub}}