Абылайдың Сарыарқаны азат етуі бетінің бастапқы мәтінін қарау

'''«Абылайдың Сарыарқаны азат етуі»''',
''«Абылай ханның 40 батырымен
Сарыарқаны қалмақ ханы Қалдан-
Сереннен тартып алған уақиғасы»'',
жыр. Хатқа түсірген [[Жаяу Мұса Байжанұлы]].
1940 ж. оның қолжазбасынан баласы Салық
көшірген. Он бір буынды қара өлеңмен, араб
әрпімен жазылған. Қолжазба ҚР ҰҒА ОҒК-ның
қолжазба қорында сақтаулы. Жырдың қысқаша
мазмұны: [[Абылай хан|Абылайды]] хан көтергеннен кейін ол
Түркістанды билеп, Сыр бойын мекен етеді. Бұл —
[[Сарыарқа]]ны қалмақ ханы [[Қалдан-Серен]]нің алып
қойған кезі еді. Енді сол жерді қайтармақ болып
Абылай бастаған 40 батыр соғысқа даярланады.
Қалмақтар мұны естіп Ереймен тауына көшеді.
Қалданның «соғыспай Сарыарқаны тастап
кетейік» дегеніне, баласы Шаршы батыр «соғыспай
бермеймін» деп, өншең батырларын жинап алып
бір тауда тосып жатады. Бұл жерге ішінде атақты
Олжабай батыр бар 40 батырымен Абылай да
келеді. [[Қалмақтар]]дың «біз көппіз, сендер
азсындар, жеңе алмайсындар» дегеніне, Абылай
«қайсысың барсыңдар?» деп сұрағанда Олжабай
өз атын атап ұрандап жауға шабады, қырық батыр
оған қосылады. Шаршы қорған салып, қалмақ
әскеріне зор бекініс жасаған болып шығады.
Кырық батырдың тобында Сары Баян, Малайсары, Олжабай, Қазыбек, Қуандық, Қарашолақ,
Ақмұрза, [[Бөгенбай]], Жасыбай батырлар болады.
Олжабай жекпе-жекке шығып, қалмақ батырын
өлтіреді. Одан кейін Олжабай жау ортасында жаяу
қалған Малайсарыны аман алып қалады. Кырық
батыр [[Ерейментау|Ереймен тауын]] босатады. Бұл соғысты
«Шүршіт қырылған» деп атайды, кейін Баянтауды
да босатады. Қалмақтардың қашқан асуын
«Жасыбай асуы» деп атайды. Қалмақтар да,
қазақтар да бұл соғыста көп қырғынға ұшырайды.
Сондықтан соғыс болған жердің атын «Қалмақ
қырылған» атапты» деп жыр аяқталады.<ref>Қарағанды. Қарағанды облысы: Энциклопедия. - Алматы: Атамұра, 2006. ІSBN 9965-34-515-5</ref>

==Дереккөздер==
<references/>
 
{{Суретсіз мақала}}
{{wikify}}

[[Санат:Қазақ жырлары]]
[[Санат:Қарағанды облысы]]

{{Kz-hist-stub}}