Нұсқалар арасындағы айырмашылық: "Үшінші қалыпты түр"

Қазақ Энциклопедиясы жобасынан алынған мәлімет
Мұнда ауысу: шарлау, іздеу
ш (clean up, replaced: August → тамыз using AWB)
 
ш (1 түзету)
 
(айырмашылығы жоқ)

00:20, 2025 ж. сәуірдің 26 кезіндегі нұсқасы

Үшінші қалыпты түр (Үлгі:Lang-en; немесе 3NF) дерекқор нормалауында қатынастың барлық кілт емес атрибуттары кандидат кілттерінен тәуелді болуын тексеруіне арналған қалыпты түр (форма) . 3NFтың екінші қалыпты түрінен айырмашылығы: 3NFтың барлық кілт емес атрибуттары кандидат кілттерінен тәуелді болуы шарт. Сондықтан Bill Kent айтуынша, 3NF тілеуі: " қатынас кілтпен ғана негізделеді, тек қана кілтпен".

Формалдық анықтама

Айтайық:

  • <math>{R}</math> қатынас схемасы болсын,
  • <math>F</math> бір қатар <math>R</math> ды үстайтын функциялық тәуелділік/функциялық тәуелділіктер болсын
  • <math>X</math> - <math>R</math>дың бір қатар жиыны болсын
  • <math>A</math> - <math>R</math>дың атрибуттары болсын

Еғер, әрбір <math>X \to A</math> түріндегі функциялық тәуелділікке төмендегі жағдайлардың біреу сәйкес келсе <math>R</math> үшінші қалыпты түрде болады.

  • <math>A \in X</math>; деғеніміз, <math>A</math> тривиалды функциялық тәуелділік,
  • <math>X</math> суперкілт болса,
  • <math>A</math> - <math>R</math> кілтіне кірсе.

кез келген жартылай тәуелділіктегі немесе тразитивті тәуелділіктегі қатынас үшінші қалыпты түріне кірмейді.

Мысал

Мына қатынасты көрелік:

Механикалық бөлшек
Бөлшектің нөмірі
(primary key)
Өндірушінің аты Өндірушінің мекен жайы
1000 Toyota Park Avenue
1001 Mitsubishi Lincoln Street
1002 Toyota Park Avenue

Бұл жерде, өндірушінің мекен жайы қатынасқа кірмейді. Сондықтан өндірушінің мекен жайы бөлек кестеге өз аттрибуттарымен көшірілу керек.

Өндіруші
Өндірушінің аты
(primary key)
Өндірушінің мекен жайы
Toyota Park Avenue
Mitsubishi Lincoln Street

...бастапқы кесте енді былай болу керек:

Механикалық бөлшек
Бөлшектің нөмірі
(primary key)
Өндірушінің аты
1000 Toyota
1001 Mitsubishi
1002 Toyota

Кесте 3NFте болмаса әрбір өндірушінің атына біз артық мекен жай қосуына мәжбір болушедік (Әр өндірушінің атына бір мекен жай емес, әр бөлшектің нөміріне бір бір мекен жай беруге тура келушеді).

Дерекнама

  • Ramakrishnan, Raghu and Johannes Gehrke. "Schema Refinement and Normal Forms." Database Management Systems, Third Edition. ISBN 0-07-246563-8. McGraw Hill. тамыз 14, 2002.
  • Gupta, Gopal. "Third Normal Form (3NF)." Single Valued Normalization. 1996.

Дерекнама

Сыртқы сілтемелер

Үлгі:Суретсіз мақалаde:Normalisierung (Datenbank)#Dritte Normalform (3NF)