Нұсқалар арасындағы айырмашылық: "Карасук мәдениеті"
ш («Хакасия тарихы» деген санатты аластады; «Археологиялық мәдениеттер» деген с...) |
ш (1 түзету) |
(айырмашылығы жоқ)
|
00:15, 2025 ж. сәуірдің 26 кезіндегі нұсқасы
Карасук мәдениеті - қола дәуірінің соңғы кезеңіндегі (б.з.б. 2 мың жылдықтың аяғы - 1 мың жылдықтың басы) археологиялық мәдениет. Оңтүстік Сібірдегі Саян - Алтай қыраттары, Қазақстан мен Обь өзенінің жоғары ағысы аймақтарына таралған. Карасук мәдениетіне тән ескерткіштер - мекен орындары мен зираттар. Бейіттер дөңгелек немесе төрт бұрышты етіліп тігінен қойылған тас сынықтарынан тұрғызылған. Өліктер тас жәшіктерге салынып жерленген. Карасук мәдениетіне жататын заттар негізінен қоладан істелген. Олар: айбалталар, қанжарлар, орақтар мен әр түрлі әшекейлер. Қыш ыдыстар, басқа да барлық заттардың беттері геометриялық өрнектермен безендірілген. Бұлардың кейбіріне хайуанаттардың мүсіндері салынған. Карсук мәдениеті тұсында тайпалар мал өсіруді кәсіп еткен, егіншілікті білген. Мыс қорыту мен тоқыма өнерін игерген. Қоғамдық өмір бұл кезе аналық рудан аталық руға ауысу сатысында болса керек. Карасук мәдениеті кезіндегі тайпалар Солтүстік Қытай, Монғолия, Тува , Байқал срты және Батыс Сібір, Орта Азия жеріндегі тайпалармен қарым-қатынас жасап тұрған. Карасук мәдениеті Қазақстандағы Беғазы-Дәндібай мәдениетімен шамалас. Олардың өлікті желеу тәсілдері мен көзе, қыш құмыра ыдыстар жасау әдістерінде көп ұқсастық бар. Бұл археологиялқ қазбалардан байқалады.<ref>Киселёв С.В., Древняя история Южной Сибири, М. 1951</ref><ref>Новгородова Э.А., Центральная Азия и Карасукская проблема, 1970</ref><ref>Қазақ Совет Энциклопедиясы, М.Қ.Қаратаев, Алматы 1974, 5 том</ref>