Нұсқалар арасындағы айырмашылық: "Ұлпа сұйықтығы"
ш (clean up, replaced: сүйықтық → сұйықтық using AWB) |
ш (1 түзету) |
(айырмашылығы жоқ)
| |
23:14, 2025 ж. сәуірдің 25 кезіндегі нұсқасы
Ұлпа сұйықтығы түссіз, мөлдір түсті, қанның сұйықтық бөлімінен – плазмадан пайда болады, ол қан тамырлардың қабырғалары арқылы жасушааралық кеңістікке өтеді және жасушаға түсетін зат алмасу өнімдерінен пайда болады. Ұлпаның сұйықтығы организмдегі ұлпаларының барлық жасушаларын қоршап тұрады, олар одан қоректі заттарды, оттегін сіңіріп алады және көміртек диоксидің су және басқа тіршілік өнімдерін оған бөліп шығарады. Ұлпа сұйықтық пен қан (оның плазмасы) аралығында зат алмасу процесі капиллярлардың қабырғалары арқылы диффузия жолмен өтіп жатады. Ұлпа аралық сұйықтық- жасушаны, қан және ұлпамен байланыстырып, олардың арасындағы зат алмасуды қамтамасыз етеді.Жасушааралық кеңістікке қылтамырлардың қабырғалары арқылы өтеді. Ересек адамда шамамен 14-20 л. Қан мен ұлпа сұйықтығы арасында зат алмасады. Қоректік зат пен оттегі, немесе ағзадан шығарылатын заттар бірінші ұлпа сұйықтығына өтіп кейін әр жасушаға немесе керісінше қылтамырларға өтеді. Ұлпа сұйықтығы мүшелерден ағып шығып, лимфаға айналады.
Жасушада түзілетін көмірқышқыл газ, су және т.б. зат алмасу өнімдерінің концентрациясы әр түрлі, сондықтан олар алдымен жасушалардан ұлпа сүйықтығына бөлінеді. Ұлпа сұйықтығынан қылтамырларға өтеді. Ұлпа сұйықтығы қылтамырлардың қабырғаларынан өтіп, жасушаларға қажетті заттарды жеткізеді. Бөліп шығарған қосылыстарды өзіне сіңіреді. Ұлпа сұйықтығы мүшелер мен ұлпалардың жасушаларын қан құрамының өзгеруіне байланысты әсерлерден қорғайды. Ұлпа сұйықтығы мүшелерден және лимфа тамырларынан ағып шығып, лимфаға айналады.<ref>Әлімқұлова Р., Сәтімбеков Р. Ә 55 Биология: Жалпы білім беретін мектептің 8-сыныбына арналған оқулық. - 2-басылымы, өңделген, толықтырылған. - Алматы: Атамұра, 2008. - 320 бет. ISBN 9965-34-812-Х</ref>
Дереккөздер
<references/>
