"Құтлұғмұхаммед Тевкелев" және "Қадыр Жаманбаев" беттерінің арасындағы айырмашылық

Қазақ Энциклопедиясы жобасынан алынған мәлімет
(Беттер арасындағы айырмашылық)
Мұнда ауысу: шарлау, іздеу
ш (1 түзету)
 
ш (Нұрлан Рахымжанов Жаманбаев Қадыр бетін Қадыр Жаманбаев бетіне жылжытты)
 
Жол нөмірі 1: Жол нөмірі 1:
−
'''Тевкелев Құтлұғмұхаммед''' (1850, [[Уфа]] губерниясы [[Белебей]] [[уез]]і – өлген жылы белгісіз) – қоғам қайраткері, Ресейдегі мұсылмандар қозғалысы жетекшілерінің бірі. 1870 жылы [[Паж]] кадет корпусын бітіріп, әскер қатарында офицер болып қызмет етті. 1877 – 1878 жылы [[орыс-түрік соғысы]]на қатысты. 1885 жылы отставкаға шығып, қоғамдық жұмыстармен айналысты. 1887 – 1905 жылы [[Уфа]] қалалық думасының, [[Уфа]] губерниясы мен [[Белебей]] уезі [[земство]] басқармасының мүшесі. Бүкілресейлік бірінші мұсылман съезіне қатысты. Бірінші [[Мемлекеттік Дума]]ға және екінші Мемлекеттік Думаға [[депутат]] болып сайланды. Бүкілресейлік екінші [[мұсылман]] съезіне қатысып, онда [[Ресей]] империясындағы мұсылман халықтардың мүддесін қорғайтын саяси партия құру керектігін жақтады. Бүкілресейлік үшінші мұсылман съезін өткізуге белсене ат салысты. “[[Ресей мұсылмандары одағы]]” партиясы [[Орталық Комитеті]]нің мүшесі болды. Үшінші Мемлекеттік Думаға депутат болып сайланып, онда [[Мұсылман]] [[фракция]]сына төрағалық етті. [[Қазақтар]] мен [[Түркістан өлкесі]]нің өзге де жергілікті халықтарының 1907 жылғы 3 маусым заңына сәйкес Мемлкеттік Дума жұмысынан шеттетілуіне қарсылық білдіріп, бұл заңның өзгертілуін талап етті. Төртінші Мемлекеттік Думаға депутат болып сайланып, тағы да Мұсылман фракциясына жетекшілік етті. Қазақтардың діни істерінің Орынбор мүфтилігі қарамағында болуын жақтап, бұл жөнінде Мемлекеттік Думаға өзінің ұсынысын түсірді. 1914 жылы маусымда оның тікелей ат салысуымен бүкілресейлік мұсылман съезі өткізілді. 1916 жылғы 25 маусым жарлығына өзінің наразылығын танытып, Мин. Кеңесі төрағасының атына [[қазақтар]] мен [[Түркістан өлкесі]]ндегі өзге де жергілікті халықтардан майданның қара жұмысына адам алуды тоқтата тұру керектігі жөнінде мәлімдеме түсірді. Осы жылы қыркүйекте патша өкіметінің көтеріліске шыққан халықты қару күшімен басу кезінде тигізген зардаптарын тексеру үшін [[А.Ф. Керенский]], [[М.Шоқай]], т.б. қайраткерлермен бірге [[Түркістан]] өлкесінде болып қайтты. 1917 жылы наурызда Уақытша үкімет жағдайында Ресей мұсылман халықтарының саяси әрекеттерін үйлестіру және мүдделерін қорғау мақсатында құрылған [[Ресей]] мұсылмандарының уақытша орталық бюросы құрамына енді.
+
'''ЖАМАНБАЕВ Қадыр''' (18.8.1914, қазіргі [[Қызылорда облысы]] [[Жаңақорған ауданы]] Ақкүйік ауылы – 15.9.[[1986]], [[Алматы]] қаласы) – тарих ғылымының докторы ([[1973]]), профессор ([[1979]]). 2-дүниежүзілік соғысқа қатысқан.[[ҚазПИ]]-ді ([[1938]], қазіргі ҚазҰПУ) бітірген. Еңбек жолын ауданы халық ағарту бөлімінде хатшы, [[Жаңақорған]] кентінде бастауыш мектепте мұғалім (1932–34) болып бастады. 1938 жылы Алматыдағы Қазақ педагогикалық училищесінде оқытушы болды. [[Жамбыл облысы]] [[Жамбыл ауданы]] халық ағарту бөлімінде меңгеруші, орта мектеп директоры ([[1941]]–[[1942|42]]) қызметтерін атқарды.
−
<ref>«Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «[[Қазақ энциклопедиясы]]» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, VIII том</ref>
+
1952 жылға дейін Жаңақорған ауданы кеңесі атқару комитеті төрағасының орынбасары, [[Қызылорда облысы]] партия комитетінің нұсқаушысы, Алматы консерваториясында кафедра меңгерушісі болды. Қызылорда педагогика институтының ([[1952]]–[[1954|54]], қазіргі Қызылорда мемлекеттік университеті) ректоры, [[Ақтөбедегі]] педагогика және медицина институттарында кафедра меңгерушісі ([[1954]]–[[1958|58]]). [[Гурьев]] (Атырау) педагогикалық институтының (1958–62) және [[Целиноград]] педагогикалық институтының ректоры ([[1962]]–[[1974|74]]), [[Қарағанды]] мемлекеттік университетінде кафедра меңгерушісі ([[1974]]–[[1976|76]]), [[ҚазПИ]]-де кафедра меңгерушісі (1976–86) қызметтерін атқарды. «Исторический опыт по развитию высшей школы в Казахстане ([[1917]]–[[1970]] жж.)» деген тақырыпта докторлық диссертация қорғады. 2-дәрежелі Отан соғысы орденімен, медальдармен марапатталған.<ref>Қазақ энциклопедиясы</ref>
−
==Сілтемелер==
+
==Дереккөздер==
−
<references />
+
<references/>
−
{{Суретсіз мақала}}
+
 
 +
{{wikify}}
  
 
[[Санат:Тұлғалар]]
 
[[Санат:Тұлғалар]]
 +
[[Санат:1914 жылы туғандар]]
 +
[[Санат:1986 жылы қайтыс болғандар]]
 +
 +
 +
{{stub}}

17:49, 2016 ж. сәуірдің 3 кезіндегі түзету

ЖАМАНБАЕВ Қадыр (18.8.1914, қазіргі Қызылорда облысы Жаңақорған ауданы Ақкүйік ауылы – 15.9.1986, Алматы қаласы) – тарих ғылымының докторы (1973), профессор (1979). 2-дүниежүзілік соғысқа қатысқан.ҚазПИ-ді (1938, қазіргі ҚазҰПУ) бітірген. Еңбек жолын ауданы халық ағарту бөлімінде хатшы, Жаңақорған кентінде бастауыш мектепте мұғалім (1932–34) болып бастады. 1938 жылы Алматыдағы Қазақ педагогикалық училищесінде оқытушы болды. Жамбыл облысы Жамбыл ауданы халық ағарту бөлімінде меңгеруші, орта мектеп директоры (1941–42) қызметтерін атқарды. 1952 жылға дейін Жаңақорған ауданы кеңесі атқару комитеті төрағасының орынбасары, Қызылорда облысы партия комитетінің нұсқаушысы, Алматы консерваториясында кафедра меңгерушісі болды. Қызылорда педагогика институтының (1952–54, қазіргі Қызылорда мемлекеттік университеті) ректоры, Ақтөбедегі педагогика және медицина институттарында кафедра меңгерушісі (1954–58). Гурьев (Атырау) педагогикалық институтының (1958–62) және Целиноград педагогикалық институтының ректоры (1962–74), Қарағанды мемлекеттік университетінде кафедра меңгерушісі (1974–76), ҚазПИ-де кафедра меңгерушісі (1976–86) қызметтерін атқарды. «Исторический опыт по развитию высшей школы в Казахстане (1917–1970 жж.)» деген тақырыпта докторлық диссертация қорғады. 2-дәрежелі Отан соғысы орденімен, медальдармен марапатталған.<ref>Қазақ энциклопедиясы</ref>

Дереккөздер

<references/>

Үлгі:WikifyҮлгі:Stub

«https://kk.encyclopedia.kz/index.php?title=Құтлұғмұхаммед_Тевкелев&oldid=55874» бетінен алынған