Қопарылыс толқыны бетінің бастапқы мәтінін қарау

'''Қопарылыс толқыны''' - [[қопарылыс]] кезінде пайда болатын соққы [[толқын]]; қопарылыс көзінен таралып, ортаның ([[газ]] тәрізді, [[сұйық]] немесе [[қатты]]) тепе-теңдік күйінің аз уақыттық бұзылу процесі. Қопарылыстан пайда болған газдың қысымы қопарылыс болып өткен ортаны үлкен жылдамдықпен қозғалтады. Сондай-ақ, бұл [[қысым]] жан-жаққа лезде таралуынан, қопарылыс толқыны қамтитын кеңістік ұлғаяды. Қопарылыс толқыны қамтыған ортаның осылайша жылжуынан пайда болатын соққы толқын дыбыстың таралу жылдамдығынан шапшаң таралады.<ref name="source1">Қазақ энциклопедиясы</ref>

Толқынның қарқынды шебі қопарылыс ошағынан біршама қашықтықта бәсеңдеп, оның таралу жылдамдығы дыбыстікіне теңеледі ([[кернеу толқыны]]), әрі қарай алыстаған сайын толқын [[гармониялық тербеліс]] (серпінді не [[сейсмикалық толқын]]) сипат алады. Егер қопарылыс жасалған орта біртекті болмаса, онда қопарылыс толқынының қалыптасуы мен таралуы қиындайды. Ортаның [[механика]]лық қасиеттері секірмелі түрде өзгеретін жағдайда, оларда қопарылыс толқынының шағылуы және сынуы болады. Қопарылыс толқыны бойынша [[атмосфера]] қабаты мен жер қыртысының құрылымы, қазба байлықтың түрі, орналасқан тереңдігі, алып жатқан көлемі, т.б. зерттеледі.<ref>Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Механика / Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын — Павлодар: «ЭКО» ҒӨФ. 2007 жыл.-29 1 б. ISBN 9965-08-234-0</ref>

==Дереккөздер==
<references/>

{{wikify}}

{{Суретсіз мақала}}

[[Санат:Химия]]
[[Санат:Сөздік]]
[[Санат:Механика]]