Химиялық реакциялар және олардың белгілері мен жүру жағдайлары бетінің бастапқы мәтінін қарау

[[Сурет:Magnjanu.JPG|thumb|right|Магнийдің ауада жануы]]
[[Химиялық құбылыстар]] [[химиялық реакциялар]] деп аталады. Химиялық реакциялар нәтижесінде жаңа заттар түзіледі, олардың қасиеттері реакцияға түскен заттардың қасиеттерінен өзгеше болады.<br>
Сендер күнделікті өмірде химиялық реакцияларды жиі кездестіресіңдер, мысалы, отын мен май шамның жануын қарастырсак, реакция барысында жылу мен жарык бөлінетінін көреміз, ал реакция басталу үшін шырпымен от қоямыз. [[Темір]]ден жасалған бұйымдардың (шелек, күрек, шылапшын) механикалык әсерден бүлінген жерлері қызыл-күрең [[ұнтақ]]пен қапталып, біртіндеп тесіліп қалатыны белгілі. Ұзақ сақталған [[жұмыртқа]]ны жарғанда жағымсыз иіс байқалады, яғни шіру де химиялық реакцияға жатады. Сол сиякты сүттің ашуы нәтижесінде сары су пайда болатынын да білесіңдер. Әшекейлік [[күміс]] бұйымдардың күңгірттенуі де химиялық реакцияға мысал болады.<br>
[[Сурет:Wolframsym.JPG|thumb|left|Лампадағы вольфрам сымының жарық және жылу шығаруы]]

Химиялық реакциялардың жүру белгілері:

1.	Жарык пен жылудың бөлінуі, не сіңірілуі;<br>
2.	Заттың түсінің өзгеруі;<br>
3.	Тұнба түзілуі немесе оның еріп кетуі;<br>
4.	Газдың сіңірілуі немесе оның бөлінуі;<br>
5.	Иістің пайда болуы мен оның жойылуы.

Осы белгілердің барлығы реакция нәтижесінде жаңа заттардың түзілгендігіне дәлел болады.
Көпшілік химиялык реакциялар өздігінен жүрмейді, оларды жүргізу үшін арнайы жағдай жасау қажет.<br>
[[Сурет:Xreakciya.JPG|thumb|right|Тұнба түзілуі]]

Реакцияның жүру жағдайлары:

1.     Қатты заттардың әрекеттесуін жүзеге асыру үшін оларды ұнтақтау керек, сонда олардың жанасу бетінің ауданы артады.<br>
2.	Газ күйіндегі заттардың әрекеттесуін жүзеге асыру үшін сығып, көлемдерін азайтып, көлем бірлігіндегі бөлшектердің санын арттыру қажет.<br>
3.	Ерітінділердің арасында жүретін реакцияларды іс жүзінде жүзеге асыру үшін ерітіндідегі еріген заттардың мөлшерін арттыру керек.<br>
4.	Қайсыбір реакциялар тек қыздырғанда немесе жарықпен әсер еткенде ғана жүреді.<br>
5.	Кейбір заттар реакцияның жүруін тездетеді, олар - өршіткілер ([[катализатор]]лар), ал тежесе - [[ингибитор]] деп аталады.

Химиялык реакциялар өндірісте әр түрлі халық шаруашылығына қажетті өнімдер алуға мүмкіндік береді: [[тыңайтқыштар]], дәрі-дәрмектер, құрылыс материалдары, жанар және жағар майлар, бояғыш заттар, [[металдар]], пластмассалар, талшықтар, [[каучук]]тер, т.б.<ref>Химия: Жалпы білім беретін мектептің сыныбына арналған оқулық. Усманова М.Б., Сақариянова Қ.Н. –Алматы: Атамұра, 2009. - 216 бет. ISBN9965-34-887</ref>
==Дереккөздер==
<references/>

{{wikify}}


[[Санат:Химия]]


{{Chem-stub}}