Магмалық жыныстардың жарықтары мен бөлшектері бетінің бастапқы мәтінін қарау

'''Магмалық жыныстардың жарықтары мен бөлшектері.''' [[Магма]]ның сууынан оның көлемі едәуір кішірейеді. Сонын нәтижесінде [[Магмалық тау жыныстары|магмалық жыныстарда]] тәртіппен орналасқан көптеген [[жарықтар]] пайда болып, олар бөлшектерге бөлінеді. Жарықтардың белгілі бір заңдылықпен таралуы бөлшектердің әр түрлі формаларын шығарады. Мысалы, [[гранит]]тер көбінесе параллелопипед бөлшектерге бөлінеді. Ал табиғи өзгеріс жеке параллелопипедтердің қырлары мен бұрыштарын бұзады. Сондықтан граниттердің үстіңгі беттері жұмыр қойтас кесектеріне айналады. Сонымен, граниттердің үстінде қаланған жастық немесе матрац тәрізді,қабатты немесе плита тәрізді жік болады. Төгілме жыныстарда ([[базальт]]тарда) және [[андезит]]терде жиі байқалатын жарықтардың бір-біріне орналасу жөніндегі бұрыштары 60<sup>0</sup>-қа жақын, яғни бөлшектері алты қырлы [[призма]] осі оның салқындау беттеріне тік келеді.  Негізді магмалардың тез салқындауы арқасында жұмыр доп немесе [[шар]], пияз қабығы тәрізді бөлшектер пайда болады. Төгілме қышқыл жыныстарда көбінесе тәртіпсіз арылған жарықтар өте жиі байқалады. Кейде ондай жыныстарда анық белгіленген, бір бағытты жарықтар кездеседі, ал жыныстар соның бойымен тақтадай плитаға бөлінеді. Жарық бағыттарын зерттеу жер қабығының кейбір орындарында [[геология]]лық дамуды белгілеу үшін қажет, өйткені магманың [[кристалдану]] мезгілінде шығатын қысымдар оның бағытын анықтауға мүмкіндік береді.<ref>Кристаллография, минералогия, петрография. Бұл кітап Абай атындағы Қазақтың мемлекеттік педагогты институтының, география факультетінде оқылған лекциялардың негізінде жазылды, 1990. ISBN 2—9—3 254—69</ref>

==Дереккөздер==
<references/>
{{wikify}}

{{Суретсіз мақала}}

[[Санат:Химия]]
[[Санат:Кристаллография]]